RILRU HMANG KRISTIAN NIH A TUL

  

Ringtu thenkhat chu maimawm ang an ni. Inzir lem lovin anmahni puak chhuak  mawi takin an zam chhuak  reng mai a, mahse chaw tak thatpui tur a tam ngai lo. Thenkhat thung chu fanghmir ang chauh an ni a. Chaw an hmuh zawng zawng an la khawm a, mahse midangten chhawr lovin anmahni vekin an ei leh vek thin. Kristianten kan an tur ber chu khuai hi a ni e, an tia lawm. Pangpar mawi tak takte zu lawr khawmin khawizu thlum tak, mahni leh midangte tana chaw tha, an siam chhuak thin si a.

 

Rilru hman tam hi a ‘Thlarau’ a ni.

 

            Pathian Thu chhut nana ngaihtuahna han hmang nasa deuh a, thil han chik deuh hi  Thlarau Thianghlim nena inkalhah mi tam takin an ngai thin. Setana bumna lian tak niin ka hria. Kan rilru hi Pathian min pek a ni a, hmang tura tih kan ni. Kan khawtlang nun, kan rawngbawl dan, zirtirna thar lo lut, mi thenkhat Pathian Thu chai dan leh rawngbawl dan, etc., - heng zawng zawng hi kan rilru hmanga kan enfiah thin a ngai a ni. Kan mihring chhutnain Bible a kalh erawh chuan Bible thu chu pawm zawk tur a ni thung. Pathian duh dan hre zel tur erawh chuan Pathian min pek ngei ngaihtuahna thiang hman hi a ‘thlarau’ em em a ni.

 

Bible chuan, “Ngaihtuahna nei hlei lo sakawr emaw, sabengtung emaw angin awm suh,” (Sam 32:9) a ti tawl mai a ni. LALPA chuan Israel mite chu, “Hawh teh u i ngaihtuah tlang teh ang u!” tiin a sawm lawm lawm bawk a. Pathian min pek ngaihtuahna hi hmang tha peih lova ramsa anga tal vel mai mai kan tum a nih chuan Pathianin Joba a beihna hi i ngaithla leh ang u hmiang: “Mipa takin i puan veng la, Thu ka zawt ang chia, mi hrilh ang che,” (Joba 38:3). Kum zabi liam ta intan tirh lai vel liberal boruakin Kristian sakhua a beih nasat lai huna Rinna humhimtu mihrang  James Orr-a thukhawchang hian khaikhawm tawh mai ila a chiang ber awm e:     “Khawvelah hian zirna dah sang ber sakhua hi thlang ta ila, Isua Krista sakhua hi  a ni ang. Hnam mawl ho sakhuaah chuan thurin (doctrine) a tlem a, serh leh sang a tam thin. Hei tak hi Kristianna sakhua  danglamna a ni – thurin (doctrine) a pawimawh em em hi.  Kristian sakhua chuan zirtirna mumal tak a nei a; thutak nih a hauh a; hriatnaah a innghat  a ni;…. Kohhran chanchin zawng zawng kan thlir chuan ngaihtuahna fim leh thahnemngai taka chhutna awm lo sakhua chu a lo chau a, a mawl a, a hrisel lo thin; sakhaw zirtirna pawn lama rilru hman vak  vakna erawh chuan Pathian tello suangtuahna a hring thung a ni.” Kristian sakhua ropuina chu ‘rilru hmang sakhua’ a nih thin vang a ni.

 

Pathian biakna dik atan rilru hman a ngai

 

            Pa Pathianin mi chi khat zawn a nei. Chu chu ‘thlarau leh thutaka amah chibai buktu’ a ni. Pathian hi Pathian anga ka be tak tak dawn a nih chuan kan rilru a pawimawh tih Johana 4:24-ah kan hmu: “Pathian chu thlarau a ni a, amah chibai buktuten thlarau leh thutakin chibai an buk tur a ni,” (LT). Tin, Luka 10:27-ah Pathian kan hmangaih dan tur a lang bawk: “Lalpa i Pathian chu i thinlung zawng zawngin, i thlarau zawng zawngin, i chakna zawng zawngin , i rilru zawng zawngin i hmangaih tur  a ni.” Pathianin amah biaknan thlarau chauh ni lovin ‘thutak’a biak pawh a phut a; thinlung, thlarau, chakna zawng zawng mai bakah i ‘rilru’ zawng zawnga i hmangaih hi kan Lalpa Isuan ‘thupek ropui ber’ a tih kha a ni e.

 

            Thenkhat chuan, “Zir vak vak, hriat tam lam a ni lo, thlarau lam a ni zawk,” an ti liam mai thin. An rilru thatchhiat vang a nih ka ring. Heng mite hian ngaihven leh uluk tura Pathian min kohna an palzut thin a ni zawk a. Tin, thlarau hnathawh leh hriatna an then hrang a, an tisual thin. Thlarau Thianghlim hnathawh avanga liau liauvin miin Pathian Thu a ngaina a, Isua Krista chu ‘hriat chian lehzual che ka va duh em!,” a lo ti thei thin a ni. Thenkhat leh chuan, “Hriat teuh lam a ni lo, thinlung lam a ni zawk,” an ti liam leh bawk. Thinlunga Pathian leh vengte hmangaih hi a ropui ber e. Mahse chutiang tur chuan hriatna lovin a thlen thei si lo. Mi zawng zawng hian ‘theology’ kan nei theuh. Pathian hriatthiam dan kan nei theuh alawm. Thurin lam ngaisang lo bera inchhal, mahni dawn ang anga nun tum te pawh hian ‘theology’ (Pathian Thu chhut dan) an nei vek a ni. I theology kha a ziktluak em? A him em? A dik em? tih kha thil pawimawh chu a ni zawk.  

 

Tunlaia mi tam takin sakawlh an hlau a, Bibleah pek chuan sakawlh hlau tura inzirtirna a awm miah si lo! Pathian duhzawng zawm loh hlauh avangin mi thenkhat chuan kohhran an chhuahsan a, mahse Pathian Thu Bible-ah lah chuan kohhran chhuahsan tura zirtirna pakhat mah a awm miah si lo! America Pastor Jim Jones chuan amah zuitute mi 913 (naupang 276) chu anmahni turin a inhraihlumtir nia! Rilru, ngaihtuahna hmang turin Pathianin min va duh tak em!

 

Rilru hmang thiam telh telh turin hriatna a pun a ngai.

 

            Hriatna pung si lovin thlarauvah a than len theih ang em aw? Ka ring lo. Hma i sawn dawn a nih chuan chu hriatna chu tipung tura tan i lak a ngai ngei ang. I hriatna i tihpun dan tur kawng tam tak a awm thei ang.

 

1. Ngaihtuahna hman tam. Hei hian tawngtaina te pawh a huam hial awm e. Midangte hrilh leh thurawn zawng lem lo va, mahnia chhut keuh keuh a, tawngtainaa Pathian atanga hriattirna dil leh ngaihchan a ni awm e. Pathian pawhin zirtirna tam tak he thil atang hian a pe thei ang tih ring ila.

 

2. Midangte thu leh hla ngaihchan. Hei hi inkawmhonaah te, midang thuhril ngaihthlak atangtein a neih theih a. Chuvangin Pathian biak inkhawm tam leh awmze nei taka then leh rual kawm thiam te hi a hlawk hle lo thei lo a ni. Tunlai changkanna avang hian awlsam takin midangte thu leh hla ngaihthlak theihna hi a tam tawh hle a ni tih kan hre tlang. I ngai pawimawh ang u.

 

3. Lehkha chhiar. Hei hi a kawng pui ber a la ni rih a. Tunlai thangtharte hian lehkha chhiar kan thatchhe tawh hlein an sawi. Mahse, kei chuan hei hi a dikin ka hre thei lo. Facebook leh Whatsapp kan bih nileng zankhua thak peih a nih hlawm hi. Lehkha chhiar kan thatchhe lo va, kan thatchhiat zawk chu lehkhabu tha chhiar a ni ang. Khawthlang lamah chuan thangthar ten tunhma lam mi aiin lehkha zir an ngai pawimawh zawk, an ti tlat nia!

 

Lehkhabu ngei mai kha

 

            Pathian a duhzawng a miten an hriat theihna atan hian lehkha ziak hi a lo dah pawimawh ngawt nia. Pathianin mihringte hrilh duh a nei a, engtinnge a hrilh? Inlarna hmangin em ni? Mumang hmangin em ni? Thiamna leh Finna hmangin em ni? Ni lo. Lehkhabu hmangin a ni. Nizan khan darkar 2 chhungin zel angin awmin inlarna rapthlak leh mak pui pui hmu ila, tunah hian kan ngaithla duh ngawt ang.  Mahse chu chu Pathianin nang leh kei atana a rilru a puan chhuah tum dan a ni lo. Inlarna chu a dik lo thei. Mumang chu a chiang lo thei. Mihring finna leh hriatna zawng zawng pawh danglam thei a ni. Chuvangin Pathianin a chatuan Thu puan chhuahnan a pawng a puia tih danglam theih loh ‘ziak a ziak’ ngat, hre tura chhiar nawn leh theih ngei chu a rawn thlang ta a ni. Pilatan Juda ho hnena, “Ka ziaka ka ziak zo tawh,” a tih ang khan Pathianin a chhiahhlawhte hmanga ziak zawh tawh hi a duh dan a ni. Keini lam chanvo chu Pathianin enge a lo ziah tawh le? tih hi a ni mai. Chu chu hriat tumin kan chhiar a ngai a ni.

 

            Biblea lehkhabu 66-ah hian ‘lehkhabu’ tih hi vawi 180 a awm an ti. Tin, “tih ziak a ni,” tih emaw, “heng hi ziak rawh,” tih emaw hi vawi 400 a lang bawk. Lehkhabu chungchang chu Genesis 5:1 ah, “Hei hi Adama thlahte chuanna lehkhabu chu a ni,” tih kan hmu hmasa ber a, Thupuan-ah lehkhabu chungchang hi vawi 7 kan hmu leh a ni.      Bible lo ziaktute chuan Pathian hnen atanga dawngin Pathian Thu tak chu an lo ziak chhuak ngei a. An dawn dan a inang lem lo. Vawiinah Pathian Thu hriat kan duh chuan inlarna emaw, van atanga aw emaw zawng lovin Bible hi chhiar mai tur a ni. Pathianin a Thu thianghlim leh ropui – Chhandamna thu a lo dahna a ni si a. Lehkhabu hi Pathianin a Thu puan nan a lo nemnghet (ordained) daih tawh a lo ni.

 

Ngaihtuahna seng mawlh rawh

           

            Rilru hmang Kristian i nih dawn chuan lehkhabu i ngainat a ngai. Lehkhabu chuan i rilru a pawt fan ang a, hriatna a pein finna a chhawp dawn che a ni. Chu chu chhiar a, i ngaihtuahna hmanga i lo chhut thin a tul dawn a. Thil awlsam a ni lo. Thil tam tak chan huamin mahni inthununa nena i beih a ngai ang. Mahse, thlarau leh taksaah i sawtpui dawn tih chu tu hnial rual lohva chiang sa a ni.

 

 

*****RE05022020******