BIBLE LEHLIN THAR HMAN LAR ZAWK A HUN TAWH LO MAW?

College kan kal tirhin mahni inzir nan tiin Saptawng Bible NIV ka chhiar tan a. Ka tithang laklawha tun thleng hian ka chhiar chhunzawm ta a. Zotawng aiin ka thiam zawk ni hauh si lo hian Saptawngah a fiah zawkin ka hre ve fo a nih chu! Mizo Bible kan hman pangngai zawk(Lehlin Hlui, LH ti ila)a ka bih ngar ngara a awmzia man  harsa ka tih hi Sap Bible zawkah chuan fel then leh rilru tawk zak hian a lo inziak fo mai. Engvangnge ni ang le? Lehlin Hlui tawngkam hi hmun thenkhatah hian a ulh thin em vang hi niin ka hre ta a. Chai fe pawha chiang mawh tak hi a tam mai. An lehlinna Sap Bible chang nena inchuktuah rem tura tawngkam an rem hram hram vang te leh ngialngan(literal)a lehlin an tum luatah a thu awmze hriat harsa hialin an dah ta thin a ni mai thei e. Mizo Bible Lehlin Thar(LT) erawh chu han chhiar ila, tuihal laia Zo tuithiang vawt reih rawih lem ang dak daka lem nuam a lo ni si!

Mizo Bible Lehlin Thar hi

            Lehlin Thar(LT) Holy Bible a lo chhuah tirh khan ka theih veleh ka lei nghal a, ka chhiar chhuak nghal bawk a. Chhut sual lai ka chhinchhiah zel a, phek tinah a awm a ni mai awm e. Phek khata 2/3 awmna pawh a awm hial. Ka ‘corrected’ Bible chu Bible Society ka pe tep a ni. A hnu lawkah an rawn siam tha ta thuai a. Chhiar a nuam ta zat mai. Lehlin Hlui(LH) kha a luahlan thuai turah ka ngai a ‘Kum 10 hnuah chuan thangtharten Lehlin Thar chauh hi an hmang tawh ang’ te ka lo ti vel a, a hriat loh theih ngei mai. Bible awm chhan chu Pathian Thu kan hriat theihna tur a nih tlat avangin, hriat awl zawk na na na chu tharlam zawk mah ni se hriatthiam harsa un tak ai chuan ka thlang zawk daih mai. A awm chhan a hlen tha zawk tlat si a.

Lehlin Hlui hi engati nge kan ngainat zawk tlat le?

            Mi tam zawkin LT hi kan ngaina tak tak thei lo niin a lang. A tawngkam hi ho riau leh urhsun lo riauvin kan hre thin a ni awm e. A awm tho mai. English Bible an chhuan tawlawl KJV pawh hi kum 300 chhung vel chu an hmang tha duh vak lo a ni awm e. Chutiang deuh chuan kan lo hriat thiam tawh sa, Pathianin min pawl nana a lo hman tawh thin tawngkam, kan by-heart sa, kan lo sermon tawh leh mite sermon kan lo ngaihthlak fo tawh tawngkam kha kan kalsan hleithei lo a ni awm e. A chhiar tir tana hriat harsa tak pawh hi keimahnia hrilhfiah sa a lo nih nual tawh avang hian kan ngaina laklawh niin ka hria. Mahse maw, ti hian ngaihtuah teh Bible thuchah hriat tumin a chang biru lai leh lar lo lai, i la chhiar ngai vak loh laite kha han chhiar la; LH leh LT chu han khaikhin vel la, a danglamzia i hre nghal mai ang. Pathian Thu hre tuma chhiar tan chuan Lehlin Thar(CL) hi a thlanawm fe, kei chuan ka ti lo thei lo a ni.

Ho riaua kan hriat ho tak zawk

            Thenkhat chuan LT tawngkam thenkhat hi a Bible tawngkam lo riauvin an hre thin. Nova lawng charna kha ‘alkatra’ tiin a rawn dah kha ngai thei lo fe fe kan tam. A hming a nalh loh em leh a rawng a dum em vang emaw ni dawn ni! Mahse, LH-a ‘far hnai’(Gen 6:4) tih ngawt ai chuan a dik zawk daihah ka ngai. Khawi lai far hnai mahin lawng an char phui a rinawm si lo! Saptawngah chuan ‘pitch’ an ti maiin ka hria, chu chu keini ‘alkatra’ hi a ni. Pu Zairema ngeiin a sawifiahnaah khan a Hebraiah pawh ‘far hnai’ a nih lohzia leh vawiina kan alkatra ang diak diak ni lo mah se, chutiang deuh a nih theih dan a sawi kha maw. ‘Rorelna chu a kokiah a chuang ang a’(Isaia 9:6) tih Krismas laia kan ngaihthlak fo pawh ‘Sawrkarna chu a kovah a innghat ang’ tia dah kha mawi ti lo em em an awm ka hre tawh. Han chhut chiang ila, ‘rorelna kokiah chuang’ han tih awmzia chu sawifiah fe loh chuan chiang lo tak a ni. ‘Sawrkarna kova nghat’ tih chu a fiah daih mai. Nu pakhat chuan Tirhkohte 5:24-a ‘Temple pulis’ tih hi awm lo a ti em em mai a. Mahse LH-ah kha chuan chang 26-ah ‘tiang kengtu’ tih a ni a. Han ngaihtuah chiang ila, temple pulis ho kha sorkar pulis ni lo ‘temple guard’ an nih hmel a, chuti a nih chuan vawiin kan tawngkamah hian police an ni emaw, guard an ni emaw, force an ni emaw tumahin ‘tiang kengtu’ kan ti ngai lo. ‘Pulis’ han tih hian ‘police’ ni em lo mah se kan rilruah a chiang uar uar zawk lo maw?

            Mizo tleirawl, pa emaw, nu emaw sakhaw mi lo tak,  inkhawm ngai lo, Kristian zirtirna hre vak lo, piangthar thut awm sela, Bible chhiar tanin LH leh LT hi han chhiar tir ve ve ila, LH-ah hi chuan a buai ve ngawtin ka ring. Bel tawh sa kan neih te avangin kan ngaina laklawh mai chu a ni e. Bel sa piah lamah han lut thuk ila a inthlau khawp ang.

Khaikhin chhin ila

            Lehlin Thar hi khawi hmunah pawh a tha zawk vek e, chu ka ti bik lo a. Lehlin Hlui thlan zawkna hmun pawh ka nei nual. Mahse hmun 80% ah hi chuan LT hi a tha zawka ka ngai ve ngawt. Han khaikhin chhin ta mai mai ila:

Philipi 3:9-11(Lehlin Hlui)	Philipi 3:8-11(Lehlin Thar)
Krista ka hmuh theihna tur leh, mahni felna (Dana felna chu) nei lovin, Krista rin avanga felna (rin avanga Pathian laka felna chu) nei zawkin amaha awm ka lo nih theihna turin; a thihna anpuia thiin, amah nen, a thawhlehna thiltihtheihna nen, a tuarnate tawmpuina nen ka hriat theih nan; mitthi zing ata thawhlehna chu ka chang hram mahna, tiin.	Thiam chang ka nihna chu Dan zawm vang ni lovin, Krista rin vang zawk a ni a, rin vanga Pathian hmaa thiam channa chu. Ka thil duh chu Krista hriat te, a thawhlehna thiltihtheihna chan te, a tuar anga tuar te, a thihna tawmpui te hi a ni. Tichuan, mitthi thawhlehna chu ka chang ve dawn si a.

 

LH hi chu hnawk deuh nuai, chhiar nawn fe hnu pawha a thu tum hriat har tak niin ka hre thin a, LT han chhiar hi chuan Sermon thiam takin an sawi ang maiin a fiah kak mai a, min cho em em nghal mai a ni. Thiam chang a nih dan te, a thil duhte khi a awm at mai a nih khi.

 

II Korinth 4:1-6(Lehlin Hlui)

II Korinth 4:1-6 (Lehlin Thar)

Chumi avang chuan khawngaihna kan hmuh ang zela he rawngbawlna hi kan neih avangin kan dawl lo va; thil zahthlak inthupte chu kan malmak ta zawk a, ngamthlemna thu kan hmang lo va, Pathian thu mi bum nan kan hmang hek lo; thutak hriattirin Pathian mit hmuhin mi tin chhia leh tha hriatna mit kan intluntir zawk thin a ni. Nimahsela, kan Chanchin Tha hi khuha a awm chuan boral mekahte hian a ni, khuha a awm ni; Krista, Pathian anpui, a ropuizia Chanchin Tha eng chuan anmahni a chhun en theih lohna turin, chungahte chuan he khawvel pathian hian ringlote rilru a tidel ta a. Mahni thu kan hril si lo va, Krista Isua chu Lalpa a nih kan hril zawk thin a, keini pawh Isua avanga in bawih kan nih kan hril bawk thin.  Isua Krista hmelah chuan Pathian ropuizia hriatna eng chu min pe turin, “Thim ata eng a eng chhuak ang,” titu Pathian chuan kan thinlungte hi a chhun eng ta si a.

Chutichuan, khawngaihna zara he rawngbawl hna hi kan hmuh avangin kan zam lo ve. Thil zahpuiawm, a ruka an tih thinte chu kan hnawl a. Fin vervek thawhin Pathian thu a dik lo zawnga sawi kan ching ve hek lo. Thutak kan tarlang a, Pathian hmaah mi tin chhia leh tha hriatna mittlunga awm kan tum zawk thin a ni. Kan Chanchin Tha hril hi khuh a nih pawhin boral mekte tan chauh khuh a ni ang. Krista chu Pathian anpui ngei a ni a; mahse, Krista ropuina Chanchin Tha eng chu hmu lo turin tunlai khawvel pathian hian ring lote rilru mit chu a tihdelsak a ni. Keimahni chanchin kan hril lo va, Isua Krista chu Lalpa a nih thu kan hril zawk thin, keini pawh Isua avanga in bawih kan nih thu kan hril bawk thin. Pathian ropuina Isua Krista hmela lo lang chu kan hriat chian theih nan, “Thimah eng lo awm rawh se,” titu Pathian chuan kan thinlungte hi a chhun eng ta a ni.

            Uluk takin han khaikhin la, i vawi khat chhiarna ve ve ni se khawi zawk hi nge i hriatthiam zawk ang le?

 

Rom 12:1,2 (Lehlin Hlui)

Rom 12:1,2(Lehlin Thar)

Chutichuan, unaute u, Pathian khawngaihna avang hian, inthawina nung leh , thianghlim leh, Pathian lawm tlak ni turin, in taksa chu inhlanah ka ngen a che u; chu chu in rawngbawlna awm reng a ni. He khawvel dan ang hian awm suh ula; Pathian duh zawng, a tha leh, lawm tlak leh, that famkim chu in hriat fiah theih nan, in rilru a thara awmin lo danglam zawk tawh rawh u.

Chuvangin, unaute u, Pathian khawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim, Pathian lawm tlak ni turin, in taksa chu a hnena hlan turin ka ngen a che u, chutiang chu in rawngbawl dan tur tak a ni e. Tunlai khawvel awm dan ang hi tawm suh u; in nun phung chu, in rilru tih thara awmin, tihdanglam ni vek rawh se; tichuan, Pathian duhzawng, tha leh lawm tlak leh that famkim chu in hre thiam thei ang.

 

He chang lar takah hian LH leh LT te hi a inzul hle a, mahse i chik a nih chuan lehlin duhawm zawk chu a lang maiin ka ring. LH hian taksa chu ‘inhlan’ turin a ngen ringawt a, eng atan nge tu hnenah nge tih a chiang chiah lo(hriat thiam ni tho mah se), LT erawh chuan ‘a hnena hlan turin’ a ti kalh mai. LH-a ‘in rawngbawlna awm reng’ a tih hi na tawk lo deuhvin a rawngbawltu duh chin leh chin loh a kawk deuhvin a lang, mahse LT-ah chuan ‘chutiang chu in rawngbawl dan tur tak a ni e’ a ti leh kalh mai. Thu a khuh tawh lo. LH-ah ‘in rilru a thara awmin lo danglam zawk tawh rawh u’ a tih hi thurawn a ang a, a force a na lo deuh, LT-ah chuan ‘in rilru tih thara awmin, tihdanglam ni vek rawh se’ tiin thupek(imperative) titih a pe leh miah mai a ni. Kei chuan Lehlin Thar hi ka thlang zawk hle.

Ngaihdan changkang tak neih a tha

            Bible chungchangah chuan kan Mizo Bible Lehlin Hlui zawk pawh hi, 1959-a kan neih chauh, naupang tak a la ni a. Thenkhat chuan a ‘original’ deuh roh, khawih danglam thiang lo deuhthaw angin an ngai a ni awm e. Engemaw zawnga ngaihtuah chuan a hmasa zawk kha chu thiam leh thiam lova an lo khawrpum nawk nawk, phuailuai angreng angah ngaih theih a niin ka hria. Lehlin Thar zawk erawh hi chu tawng thiamna lama hmasawn deuh hnu leh Bible pawh kan belhchian zawk hnu, hmanhmawh lo leh inbuatsaihna tha reih rawih hnua kan neih tak ang hian ka hre thin a. Hetianga kan sawi avang hian a hmasa zawk hi kan hnualsuat ta lua ni lo sela, a thar zawk a awm takah chuan a tha zawk riau bawk si a, chhiar intihhmuh a tha tawh lo maw? Ka tihna mai a ni. Han chhiar mai a tawngkam tluang tha zawk em em, hriat thiam nghal mai theih zel hi – hman lar zawk a hun tawh lo maw? ka ti a ni.

 

*****RE20022020*****