𝐌𝐈𝐙𝐎 𝐊𝐑𝐈𝐒𝐓𝐈𝐀𝐍 𝐓𝐇𝐔𝐕𝐔𝐕𝐔𝐊

 

Thuvuvuk ka han tih ve ringawt hi Saptawnga ‘myth’ kan tih ang chi, thu tak behchhan tur awm si lo dik anga pawm tlan deuh roh ang chi hi a ni mai awm e. Mizo Kristiante hian chutiang chu kan nei ve ngeiin a lang a. Han sawiho leh zir chian nikhuaah chuan kan hnawl tlang mai thei, mahse kan rilru puthmang leh ngaihtuahna hruaituah kan hmang deuh roh tlatin a lang si a. Kan lepse ngei chu a ngai a ni.

 

Kan thuvuvuk ngei chu

 

Mi tam takin kan pawm leh nunpui deuh roh mah se belhchian dawl si lo ‘thuvuvuk’ chu hei hi a ni – Pathian hmangaihna hre chiang tur chuan suala eng emaw chen inhman hmasak phawt a ngai – tih hi. Sualna thuk taka lo tang tawh lo tan chuan Pathian hmangaihna tak tak hi hriat chian hleihtheih loh, pianthar hnuah pawh engemaw chapona la tel deuh tlat rengah kan ngai chawk a. Midangte hriat thiamna nei fuh hleithei lovah mi nun tluang pangngaite hi kan ngai fo awm asin. ‘A piangthar tak tak lo a niang,’ tih an hlawh fo a ni awm e.

 

Ruih theih thil engemaw chen lo khawih sil lo chuan mite dinhmun hre thiam tak tak turah kan ngai lova, engemaw tia han hel phat phat ve lo thusawi hi chu ngaih khatah kan ngai deuh em ni a tih theih hial. Hetiang ngaihdan vang hi a ni mai thei ruih theih ching te an zuau em em a, duat leh phut an ngah em em thin? Sim theih tak tak loh, sualna special taka sualah an inngai deuh tlat thin niin a lang. Chu mai bakah mi tam tak hian sual hi kan ngai lian lutuk a, that hleihtheih lohah kan ngai tlang hial emaw ni? Sual intih nasat hi thlarau lam tehna sang em em angin kan ngai deuhroh lehnghal a ni awm e!

 

Kan tehfung a nawi mah mah

 

Thlarau Thianghlim tanpuinaa Thlarau lam nun hrethiam turin suala inhman hmasak, ‘tleirawl sual’ neih a ngai lo. Sual khawih hnep hnua pian thar hi a ropui vak lem lo. Piang thar tur chuan mahni sualna pawm a ngai a, chu chu sual chen hmasak emaw, ruih theih thila inhmang hmasa lo pawhin a neih theih em em a ni. Thuthlung Thara kan hmuh Baptistu Johana te, Petera, Jakoba, Johana leh Paula te hi sual nun an chen hmasak hmasak kan hre lem lo. Pathianin a pawl nasa em em tho a ni. Tunlai khawvela rawngbawltu ropui ber berte hi sual kawng dai hmasa nasa lo an ni tlangpui zawk. Evangelist Billy Graham te. Rev. Vanlalnghaka te, leh rawngbawltu ropui ber berte hi khawvel pal ve fe tawh hnua piang thar ta an ni lem lo a ni. Tunlai America rama Kristian tlangval sportsman lar ber ber Tim Tebow leh Jeremy Lin te chanchin kan chhui chuan Kristian chhungkua inenkawl lutuk leh nu leh pa strict eltiang kara seilian an ni. Pathian an chawimawi nasa a nia. Kan entawn tur tling famkim awmchhun kan Lalpa ngei pawh keimahni anga thlemna tinreng tawk tawh, sual erawh chu sual lo a nih kha.

 

Sual loh theih tih kan hre mawh

 

Pathian hre chiang lehzual zel tur hian sual hmasak a tul lem lo. Pathian mit hmuhah chuan fel famkim nih kan tlin thlawt loh laiin mihring mithmuha thaa ngaih chin hi chu a nih theih chiang a. Zu kan in lo thei, drugs kan rui lo thei, nula/tlangval kan ngai lo thei, kan eiru lo thei - em em a ni. Sual kan sawi nasat luata kan intuh khawloh pawi em em chu ‘sual loh theih loh’ emaw kan ti deuh tlat hi a ni a. Nungchang tha pangngai pu te lah kan hmu piangthar thei lo lek lek a ni hial si a. A that theih tih hi nu leh paten kan fate kan hmuhtir a, thalaiten kan fate zirtir tura tan kan lak sauh sauh a va tul tak em!

 

Engemaw zawnga sawi chuan sual laka inthiar fihlim nun, mi tha pangngai ten an neih mai ang chi hi sualna pal nghek tawh te hian hre thiam lo zawk hiala ngaih theih a ni. Sual hi hriat thiam chin an ngah a, that hleihtheih lovah an ngai a, sual hnehna nun tak tak hi an pawh lo zawk hial emaw tih theih a ni. Chu chu pianthar hnua an rilru sukthlek a ni duh fo. “Engmah kan ni bik chuang lo va,” tih te hi inngaitlawm anga lanna tawngkam mawi kan hman lar tak (tlanchhe aw ni bawk si) a ni ta. Sual lakah hian a inthiarfihlim theih a, a sual loh theih tih hi kan inzirtir tam a ngai lehzual tawh a ni.

 

A tawpkhawkah – a ‘biblical’ em?

 

Paulan kohhran ho a lo tihduhdah tawh avanga “…an zinga mi sual ber ka ni,”(I Tim. 1:15) a tih la vawngin I Kor. 4:4-a “Engmah indemna reng ka inhre si lo,” a tih te hi kan chhiar kan a; Sam 51: 5, “Ka nun sualin mi pai a,’ tih te changchawia nausen thleng pawha mi sual an nihzia hi sawi nuam kan tih mek laiin,  Sam 17:1, “Aw Lalpa, ka felna thu hi hria la,” tih te hi kan chhiar kan leh si a ni. Sual lutuk lem lova inhriatte hi sualnaah te kan ngai mai mai thin. Lal Hezekian Lalpa hnenah, “Aw Lalpa, I hmaa thutak leh thinlung tha famkim pua ka awm thinzia leh, I mithmuha thil tha ka tih thinzia kha khawngaih takin hre reng ang che,”(II Lalte 20:3) te kha ‘chapo aw’ ah kan chhuah zo ta. Pathianin chapo a ti lo a niang, kum 15 damna hun a pek belh a nih kha.

 

Tichuan, mahni sualna inhriatsiak game khel lovin, Paulan Sanhedrin hmaa, “Pathian hmaa ka awm danah ka chhia leh tha hriatnaah mahni inthiam lohna eng mah ka nei lo,”(Tirh. 23:1) a tih te, Rom sorkar hruaitu ho hmaa, “Eng lai pawha Pathian leh mihring hmaa sawisel kai lo, chhia leh tha hriatna thiang neih ka tum hram hram thin a ni,” (Tirh. 24:16) a tihte hi kan chang duh leh thlanah i hmang tawh zawk ang u. ‘Biblical’ tak a ni si a. Pathian lamah chuan inngaitlawmin ka tlin lohna pawm thei ila, mihring lamah erawh chuan sawisel kai em em lova awm theih a ni tih hi hriat a va hun tawh tak em! Intihsual siak game hi a ninawm a, ram leh hnam, kan thlarau nun thanmawh bawk a ni tih i chiang tawh ang u.

 

Khawngaihna nasa lehzual

 

Sualin a bawihbeh hneh hle hnua Pathianin a chhan chhuah, nun thar nei ta ta hi Pathian khawngaihna dawng nasa angin kan ngai bik a, an chanchinte pawhin ngaihnawm tih a hlawhin an ni ngei pawhin sawi nuam an han ti em em a! Sual nawmna chen hnua vanram kai tur han nih te hi vanneihthlak leh awhawmin kan hre hial! Hei hi kan mihring sual rilruin sual ngaihsanna ruk a neih deuh tlat vang a nih ngei ka ring. Sual itawm riaua ngaih hi kan thansan hleithei lo a ni awm e! Mahse, sual hi tenawm leh huatthlala ber anga kan ngaih chuan a pal tlem apiang chu an vannei a, Pathian khawngaihna dawng nasa an ni mai dawn lawm ni? Sual chi hrang hrang laka fihlim thui thei thei chuan Pathian khawngaihna thu pawh an sawi fuh thei zawk ang chu, mi sual theuh theuh zingah hian!

 

*****