𝐓𝐡𝐮𝐩𝐞𝐤 𝐑𝐨𝐩𝐮𝐢 𝐈𝐈𝐈 : 𝐙𝐈𝐑𝐓𝐈𝐑𝐀 𝐒𝐈𝐀𝐌 𝐓𝐇𝐄𝐎𝐋𝐎𝐆𝐘

 

 Mizote Thlarau nun hriat thiam dan chu - piantharna, Kohhrana hlimna leh missionary tirh chhuah hi a ni mai awm e. He dinhmun atanga hmasawn hi a har khawp mai. Pianthar hi a pawimawh bera kan hriat avangin piangthar tawha kan inngaih chuan kan lungawi tawk tlangpui a ni. Kohhrana hlimna a thlen chuan kan lawm a, missionary kan tirh lehzel phei chuan kan mawhphurhna leh kan nih dan tur tlak tha thawkhat viauin kan inhria tih theih a ni. Kan Lalpa’n tawk ti tak ang maw? Thupek ropuia Isuan ti tura a tih pahnihna chu, ‘Hnam tina mi zirtirah te siam ula,’ tih kha a ni a. He thupek a pek laia Isua rilru luahtu chu ‘Kristian pun thur thur’ piah lamah, ‘piangthar tam’ buaipui lova, ‘thlarau mi hrin teuh’ ni ber lovin ‘zirtira siam’ a ni mauh mai. A awmzia pawh a ril hle awm asin.

 

Tawngkamin min bum fo

Tunlai Kristiante zinga tawngkam lar ber leh kan thlarau nun tehfung atana kan hman rim ber chu ‘piangthar’ tih hi a ni a. Piantharna dik tak chu duhawm, hnawl theih loh leh pawimawh tak a ni zel ang. Amaherawhchu, tunlai khawvelah hian he tawngkam leh a nihna hriatsual avangin mi tam tak inthlahdahna leh ngaihthatna dik lo-ah a hruai lut tih kan hria. Kan uar ang hu hian Bible-in a uar nasa lo tih hriat pawimawh tak a ni. Han chik deuh chuan ‘piang thar’ tih hi tum 3 chiah a lang tih kan hre mai a. Isuan tum khata vawi 2 a hman kha a ni mai. Chu pawh chu theologian, mi puitling, thil hrethiam china ngaih Nikodema hnenah a ni nghe nghe. Mipui zinga thu a sawiin ‘piangthar’ tawngkam a hman kan hre lo. A tul lo a ni mai thei. Apply fuh loh a awl deuh avangin a ti ve vak lo a ni mai thei. Hmangtu dang awmchhun Petera phei hi chuan ringtute nihna sawi nân a hmang mai zawk a ni. Pianthar testimony nei ropui tak Paula khan ‘piangthar’ tih lam a buaipui lo a niang, a tawngkam a hmang miah lo a ni awm e. Tin, ‘kristian’ tih pawh hi Thuthlung Thar bu pumpuiah tum 2 chiah kan hmu bawk a. Kan nihna hriltu tawngkam kan ngainat tak takte leh ngaihthatpuite hi Bible hian a uar tehchiam lo a ni ber e. Thu ril tak inphum a awm em ni ang?

 

Zirtira siam

Chutih rualin ‘zirtir/zuitu’ (disciple) tih erawh chu tum 269 lai a awm an ti. Mizotawnga Isua ‘zuitu’ leh a ‘zirtir’ tih hi Grik tawngah tawngkam pakhat a ni a, Thuthlung Tharin ringtute nihna atana a duh leh a tawngkam pawh a hman uar lawr lak a ni awm e. Tunlaia tawngkam dang kan chher tam tak chhan hi he nihna tak hi peh hel hram kan duh vang a ni thei ang em?  Theologian-Philosopher hriat hlawh tak Dallas Willard chuan, “Thuthlung Thar hi Isua zuituten Isua zuitu nihna chungchang Isua zuitute tana an ziah a ni,” a ti hial. Isuan ‘Thupek Ropui,’ a pêk khân, ‘Kristian ka ni,’ ti mai mai, ‘Ka piangthar tawh,’ ‘Ka thlarau chan a sang em!’ ti mai mai, kha a rilruah a awm lo; A zirtirte siam tura a tih chu ‘Amah Zuitu, A Zirtir’ kha a ni. ‘Nangmahni ang hi in siam zel dawn nia,’ a ti a ni ber. Kha tlangah khan kan Lalpa chuan hmalam hun a thlir vang vang a, a duh ang tak a hre chiang - ‘Amah Zuitu/ A Zirtir’ a ni.

 

Zirtir nih awmzia

Isua Zirtir chu Isua hnena zirtu leh Isua zuitu, tihna a ni a. Isua rilrua awm chu a chiang mai a, “Thu ka pêk zawng zawng che u pawm turin,” tih hi a ni. Isua zirtir, a mi ni tura Isuan a zawn chu a thupek zawng zawng zawmtu tur a ni. Chu chu Galilee rama rawng a bawl thin lai khan a sawi chiang khawp mai: “Tupawh ka hnena lo kal chuan, a pa te, a nu te, a nupui te, a fa te, a unau te, a farnu te, ama nun nen lam pawh a huat loh chuan ka zirtir a ni thei lo vang. Tupawh mahni kraws pua mi zui lo apiang chu ka zirtir a ni thei lo vang.” “Tupawh a kraws pua mi zui lo chu, ka mi ni tlâk a ni lo,” Isua khan a hnungzui tur a uluk khawp mai, ‘Ni tina thihna khawpa tuar huam lo chuan min phû lo,’ (worthy of me) a tihna a ni awm e. Kan sawi awlsam fo ang ngawt hi chu a ni lo.

 

Rinna dik tak

Tlangval hausa kha Isua bulah a rawn kal a, “Zirtirtu tha, chatuan nunna ka neih theih nan engnge ka tih tur?” a rawn ti a. Isuan, “Dan chu i hria alawm…” a lo ti mai a. Tlangval chuan, “Ka naupan têt atangin chutiangte chu ka zawm thin alawm,” a ti leh a. Isuan amah a ring tak tak em tih a test dawn ta a, “I neih zawng zawng hralh la, pachhiate pe la, tichuan lo kal la, mi zui rawh,” a han ti ta a. Chu fiahna chu a nawmna turin a hausakna zawng zawng nge a rin zawk Isua Krista? tih kha a ni. He testah hian he tlangval hausa hi a fail chiang hle mai. Isuan, “Mi hausa Pathian Rama luh ai chuan sabengtung hriau benga luh a awl zawk,” a ti zui. Isua hi chuan zêp lovin a sawi rawng mai thin. Kan ngaihdan tlangpuiah chuan mi nunnem, zaidam, tawngkam hriam phuh chhuak ngai lo, tumah sawisel ngai lo a ni mai thei a. Mahse, han chîk teh, “…ka mi ni tlâk a ni lo…” a ti thak mai a nih hi.

 

Thilhchilh ngam nun

German theologian leh martar Dietrich Bonhoeffer chuan, “Isua zirtir chu mahni lawng hâlral a, amah zuitu hi a ni e,” a lo ti a. A sawi fiah thlawt a ni. Mahni chuanna lawng pawh hal hmiah ngam khawpa zui tumtu leh zui ngamtu chu Isua Zirtir a ni a. Mahni neih zawng zawng kalsana zui ngam chu Isua Zirtir dik tak a ni. Thliarkar beih dawn chuan lawnga kal a ngai a. Chu thliarkar chu sipaiin lâk an tum tak tak chuan an kaina lawng kha an hal hmasa ber thin a ni. Kîr leh chance an siam lo a, tlanchhiat theih a ni tawh lo. Thihchilh nun a ni tawh ang. (Chhandamna bo theih leh theih loh chungchangah an inhnial vak vak lo mai thei a ni). Chu chu Isua Zirtirte nihna, Isuan a duh chu a ni a; Thupek Ropuiin a sawi  midangtea kan din tur leh kan nihphung tur chu a ni.

 

Ngaihtuah chiang rawh aw

Kohhran leh Kristian nun kan ngaihtuah hian eng nge kan beisei le? Nuam tih tlan lam kan ngaih pawimawh chuan brake awm miah lovin min tihlimtu thlarau apiang kan um ang. Vanram kai hrim hrim kan khelh chuan piantharna suaka luh a awl. ‘Chawm bawk hawp bawk’ an tih anga lei malsawmna tela Kristian nih kan tum phei chuan ‘prosperity gospel’ kan tih ang chi kha tuipui kan tam telh telh dawnin a rin theih. Amaherawhchu, Lal Isuan Thupek Ropui a peka a rilrua awm langsar ‘Ama zuitu tak nih leh A zirtir ni tura a tam thei ang ber siam’ hi kan thupui a nih chuan kan ngaih pawimawh tur leh hril tam ber tur chu ‘thuawihna’ a ni tih a chiang hle a ni.

 

*****RE26022021*****