Khawngaihna Tak, Mawi leh Duhawm


­­­­                          KHAWNGAIHNA TAK, MAWI LEH DUHAWM
                                                             Ephesi 1:3-14

Khawngaihna hi Pathian zia a ni. Khawngaihna lantir hi a zia reng a ni: “Ani chu mi khawngaih thei tak, lainatnaa khat, fel tak a ni,” (Sam 112:4). “Ani chu khawngaih thei tak leh lainatnaa khat, thin nel leh ngilneihna ngah, thil tha lo laka lemlêt thîn a ni,” (Joel 2:13). Pathian chu “…khawngaihna zawng zawng Pathian,” a ni (I Pet. 5:10); Fapa chu, “…khawngaihna leh thutakin a khat…” (Johana 1:14); A Thlarau chu, “…khawngaihna Thlarau,” a ni (Heb. 10:29). Berkhof-a chuan, “Khawngaihna hi a chang chuan mahnia awm ve reng angin kan sawi fo, a nihna takah chuan Thlarau Thianghlimin Pathian malsawmna- ‘khawngaihna leh thutaka’ khat Amah min pek hi a ni mai e,” a lo ti reng a ni.
Amaherawhchu, Khawngaihna hi kan hre sual thei. Mihring phuahchawp khawngaihna chu engpawh lo ni rawh se. Pathian khawngaihna-ah Pathian nihna, a mizia, a tehfung, a thil siamte laka a thil phut zawng zawng a tel kim vek a. Mihring min siam chhan te, amah bia leh rawng bawl tur kan nih chhan te, amah fak, chawimawi leh ropuina atana nung tur kan nih zia te a hnawl thei lo. Chu dinhmun atang chuan Khawngaihna duhawm tak chu a hre fiah ta a ni.
Khawngaihna chung changah hian invenna tur pawimawh tak tak pahnih a awm. Dan pawimawh zia uar luatah khawngaihna kan chawk chhe thei a (Gal. 2:21), khawngaihna uar luatah phalraiin kan tibawlhhlawh vek thei (Jude 4). Pathian Khawngaihna Tak chuan chu chu ‘dan ram’ leh ‘phalrai ram’ hi a zuan khum ve ve a ni.
Khawngaihna Tak leh Khawngaihna Suak
Khawngaihna suak chu Pathian tan hmelma tihbaiawm tak a ni. Chutiang khawngaihna suak chu Sim Card ai pawha tlawm zawkin kan zuar a. Man nei lo, hlutna awm lo deuh thawin kan chhuah mek a ni. Khawngaihna nihna tak chu man pek tawh, a man pek a nih tawh avangin keimahni lam tih ve chu hnawl a ni a, “Kan tih ve a ngai tawh lo,” kan ti. Kan nun tel ve khawngaihna chu khawngaihna ni lovah kan ngai a. “Keimahni lamah chan tur leh tih tur kan la neih ve zel chuan Khawngaihna a ni thei dawn em ni?” kan ti hial a ni.
            Khawngaihna suak chuan khawngaihna chu nun tel lo, thu mai angin a zirtir thin. Chutiang khawngaihna chuan Isua ni lovin khawngaihna thurin (doctrine) khan a chhandam emaw an inti thin[1]. Nun-in a pawm ni lo, rilrua hriatna leh awihna mai mai hi a lungawi pui a. Chhandamtu Isua Krista a nuna neih aiin Chhandamna thu/Khawngaihna thu hriat dik kha a uar zawk thin. Khawngaihna suak chu Pathian Thu-  Isua Krista hnawlna, Pathian mihringa lo chang pawm lohna a ni hial.        Khawngaihna suak chuan misuala kha thiam chantir lovin sual kha thiam a chantir zawk a. Khawngaihna hlir a nih avangin kan awm pangngai leh nih dan pangngaiin kan la awm zel thei a ni, a ti.Chu khawngaihna suak chu sual hrehawmna laka min chhandamtu khawngaihna a ni lova, keimahni leh keimahni kan inbel chawp khawngaihna mai a ni.
            Khawngaihna suak chu simna tel lo ngaihdamna thu, Isua zuitu nih ngai lo khawngaihna, Kraws tel lo khawngaihna, Isua Krista minung leh Pathian mihringa lo chang tel lo khawngaihna a ni e.
            Pathian khawngaihna, Khawngaihna Tak erawh chu miin loa ro phum ruk a hmuh a, a neih zawng zawng hralha, a lei ngam tak ang hi a ni. Lunghlu man tam, sumdawngin a neih zawng zawng hralha, a lei tak ang chu a ni. Chu Khawngaihna Tak chu Krista lalna ram, chu rama a chen ve theihnana miin a mit a kher chhuah duh hial ram chu a ni. Chu chu Isua Krista kohna, zirtirten an len zawng zawng, an eizawnna zawng zawng aia an ngaih pawimawh zawk Khawngaihna chu a ni. Khawngaihna Tak chuan engkim kalsan nun hi a hnawl lo; a hnawl loh chhan chu A neih zawng zawng leh nihna zawng zawng aiin Isua Krista hi a hnu zawk tih a hmuh fiah tawh vang a ni. Chumi changtu chuan a ning thei tawh lo va; chu thilthlawnpek chu a dil reng a; Khawngaihna kawngka kik chu a bang tawh ngai lo a ni.
Engkim kalsana zui tur a nih avangin chu Khawngaihna man a sang thlawt a ni; mahse Khawngaihna a nih chhan chu kan zuia kha Isua Krista a nih vang a ni.
Nun hial pawh chan a tul avangin Khawngaihna chu a to hle a ni; mahse khawngaihna a nih chhan chu nunna tak tak a neih phah vang a ni.
Thil dang zawng aia a man a tam chhan chu sual kalsan turin min ti; Khawngaihna a nih chhan chu misual thiam min chantir vang a ni.
Khawngaihna hi a to chhan chu Pathian Fapa nun hial a chan phah vang a ni a; khawngaihna mak a nih chhan chu Pa Pathianin a Fapa mal neih chhun hial pawh kan tana a pek vang khan a ni.
Khawngaihna chu a to hle, Isua Krista phur phurh ve a ngai tlat, mahse khawngaihna a nih chhan chu a phur a zang a a nghawngkawl a nawm vang a ni.
Rinna avanga khawngaihnaa chhandam tih thu avanga Catholic Kohhran atanga Protestant Kohhran tichhuaktu Martin Lutheran Pathian khawngaihna a sawi apiangin a sawi tel ve ziah chu Khawngaihnaah chuan a nun zawng zawng a chan a, Krista thuawihnaah a inpe pumhlum thak, a ni tih hi. Dik taka, “Rinna avanga khawngaihnaa chhandam ka ni,” ti thei awm chhun chu a neih zawng zawng kalsana Isua Krista hnung zuitu chiah a ni. Chutiang mi chuan Isua hnung zui tura sawmna chu khawngaihna thilpek a ni tih a hre fiah a, zui tura kohna chu khawngaihna nena lak hran theih a nih loh zia a hre chiang thin.
Khawngaihna Thu chu Sual chung chang a ni tlat
Chu khawngaihna tak-ah chuan keimahni sual kan hmu chiang ta em em a. Misual, tenawm, tling lo, engmah ti thei lo, Pathian thinurna dawngtu mai kan nih zia a fiah ta uar mai a ni. Mihring chu suala piang, sual chhung khung, Adama-a thi vek nih thu inhre mahse, chu khawngaihna tak changtu chuan a nuna ama sual ngei chuan a tina a, a zahpui a, tling lo a inti a, Pathian leh mihring hmaah a zak ngawih ngawih a, midang/thildang engmah a puh lo.

Pathian Dan leh thianghlimna atanga kan tlinlohnate hi kan hmuh loh chuan Sual angin kan hmu ngai miah lo. Suala kan fiah loh chuan Khawngaihnaah kan fiah ngai si lo. Mihring tehfung hmanga, rawngbawlpui te, thenawm te, kan chhung te, kan thiante kan en chhung chu kan sual kan hmu dik ngai lovang a; Pathian tehfung leh duh dan atanga kan inhmuh thiam hma chuan Khawngaihna hlutzia te, Chhandamna ropui zia te, kan hre ve ngai dawn lo a ni.

Chanchintha dik tak pawh kan sawi lo fo thei dawn a ni. “Zu i nghei theihnan piang thar rawh. Drugs i thlah theihnan camp lut rawh. I lungawia i hlim theihnan Isua pan rawh. I beidawnna a reh theih nan Isua hnenah lo kal rawh,” tia kan insawm thin hi a tha, mahse a dik kim lo. A kim lohna lai pawh pawi tak a ni. Sual inhriatna dik tak chu Pathian tel lo chuan kan chan a chau hle, tih a ni ngawt lo, Sual inhriatna chu Pathian kan tilungawi lova, a thuneihna kan zah lova, kan hnawl a, amah kan do a ni tih inhriatna hi a ni. Chumiah tak chuan Isua Krista Krawsa a thihna avang chuan misual leh Pathian karah remna  rawn siam leh ta a ni.

Krista hnenah chuan hlimna, lawmna, lungawina, sual hnehna awm tih chu a chiang,  amaherawhchu, kan duhzawng leh hlimpui tur zawng min pek theih avanga hlu leh pawimawh Krista hi kan hmuh dan a nih chuan kan suangtuah ram Krista a ni ang, Isua Krista tak kha chu a ni lovang. Isua Krista chu kan duh anga min tinuam leh tihlim tura lo kal ni lovin, kan sualte avanga hrang tawh mihringte Pathian nena kan inremnana lo kal a ni. Chu chu  a nihna dik tak chu a ni e. Khawngaihna thu chu, “Ka lo hlim ta em em a, ka thla a muang ta siai siai a, ka sual ka kalsan thei ta a,” tih hi a ni ber lo. “Pathianin kei misual hi min ngaidam ta, A fa ka lo ni ta…, A va mak em!” tih hi a ni.

Khawngaihna suak chuan Khawngaihna thu a tuipui;
Khawngaihna tak chuan Isua Krista a tuipui.

Kan evangelist, Revival speaker, leh thuhriltu, Pastorte telin, kan sawi dan, Chanchintha kan hril a, kan sut fuh chiah loh thinna chu hei hi a ni. Kan chhandamna tura Isua Kristan Krawsa a tlanna thu uar kan tum luatah, “I sual atan Isua kha a thi tawh tih rin mai hi a tawk…I tan a thi tawh alawm,” kan ti mai thin. Kan Chhandamna chu Isua kan tana ‘a thih tawh vang’ angin kan sawi mai thin. Mi tam tak chutah chuan kan thla a muang a, kan tisual fo.

A dik tawk lohna lai kan hria em? Hetianga kan sawia dik lohna lai tak chu Isua hna thawh zawh tawh chauh kha kan sawi a, tun hun atan Isua Krista pawimawhna kha kan sawi pha tawh lova, kan rin tur zawk engnge ni ta? Khawngaihna chung changah hian Bible zirtirna ang takin Isua Krista leh a hnathawh hi sawi hran tur a ni lova, lak hran loh tur a ni. Thuthlung Tharah hian rinna hetianga sawifiahna a awm ngai lo a ni. Chhandam i nih chhan chu Isua kha Kalvari tlangah a lo thih tawh thu mai vang ni lovin; Nazareth Isua kha i ring a, ring tih chu zawm tihna a ni; zawm tih chu i Lal leh Chhandamtu atana amahah i lo innghat tak vang a ni.

Thuthlung Tharah chuan rinna chu Isua Krista-ah,  a chhungah, a chungah a ni zel- Isua Krista chatuana nung, kan tana thi chungah leh chhungah leh amaha rinna nghah a ni. Kan va rin ber tur chu tlanna ni lovin, thihna ni lovin, khawngaihna ni lovin Lalpa Isua Krista a ni e. Kraws kan sawi a nih pawhin thing krawsa thi Krista kha kan sawi tur a chu a ni. Krawsa thihna vanga chhandamna chang zawng zawng te chu Isua Krista ringtute mai kha an ni si a. “Lalpa Isua Krista ring la, chhandamin i awm ang..” (TT 16:31). “Keiman ka chawlhtir ang che u….” (Mt. 11:28). Thuthlung Tharin Chhandamna thu a sawi dan chu, “Isua Krista i tana a thih tawh avang khan simin ring mai rawh…” a ti ngai miah lo. “Mi zawng zawng tan a thi a, a thihna chu lo ring ve mai rawh,” tih pawh a ni lo va, “Krista chu ring la, amahah innghat rawh,” tih lam a ni zawk. Khawngaihna suak chuan Krista hnathawh chauh kha a buaipuiin inhnemnan a hmang a, Khawngaihna tak chuan minung Isua Krista leh a nihna zawng zawng a buaipui thin.



Pathian Khawngaihna chu engnge ni ta?

            Mizovin khawngaihna kan tih hi rilru puthmang hi a kawk a, mi kan khawngaih chuan kan lainat a, kan tuarpui thin a ni. Pathian Thu-in khawngaihna a tihah erawh chuan a pek a pek lam a lian a. Pathian hmangaihna hi tawngkam pahnihin a sawi theih – zahngaihna leh khawngaihna. Misualin a sual man a tuar ngei ngei tur hmangaihna avanga tuartir lohva a awm hi ‘zahngaihna’ chu a ni. Hremhmun tla tur min ngaidama kan tla dawn ta lo hi zahngaihna chu a ni a. Khawngaihnaah thung chuan misual, malsawmna engmah phu lo, thawk chhuak miah lo, hrem tlak, kut ruaka awm tur kha – malsawmnain vur a ni ta. Hremhmuna tla tur kha Vanram pek a ni ta a, Pathian hmelma kha Pathian Faa vuah a ni ta zawk a ni. Zahngaihna chu ‘phu tawk hremna pek loh’ a ni a, khawngaihna chu, ‘hlawh chhuah loh malsawmna’ dawn a ni thung. Hengte pahnih hi mihring misuala Pathian hmangaihna lan chhuahna ve ve an ni.
Khawngaihna chu, ‘Pathian laka hlawh chhuah loh malsawmna kan dawn,’ ‘Pathian thatna phu lotute chunga lang,”(Tozer) “Thlarau Thianghlim kaltlanga Pathianin an phu leh hlawhchhuah vang ni lova an thinlunga hna a thawh sak,” (Berkhof)  hi a ni.
Khawngaihna chu hna nasa taka thawk thei awm tawl mai mai ni lovin, thiltithei, nung leh hna thawk chhuak a ni: “Mi zawng zawng hnenah chhandamna rawn thlenin Pathian khawngaihna a lo lang ta si a….Pathian ngaihsak lohna leh khawvel chaknate bansanin, tun lai khawvelah hian insum leh fel tak leh Pathian ngaihsakin kan awm tur a ni tih min zirtir …” (Tita 2:11,12). Thil hlu tak kan va hman chauhva thawk ta ni lovin a tir atanga thawk na tak a ni (Eph. 1:5-6). Khawngaihna chu vawi khat thil thleng mai ni lovin, chutah chuan kan ding a ni (Rom. 52). Kristian nun zawng zawng chu Khawngaihnaa tihchak a ni, “…Pathian khwngaihna chhunglam nun min tichak theitu…” (Heb. 13:9). Petera pawhin, “Kan Lalpa leh Chhandamtu Isua Krista khawngaihna leh hriatnaah chuan lo thang lian rawh u” (II Pet. 3:18), a ti a ni.
Tichuan Pathian Khawngaihna chu A thatna avanga a thlawn liau liaua phu miah lo misual nuna Pathian thianghlimin a duh dana a hna thawh hi a ni. Chhandam kan nih theihnana  Pathian hnathawh hi Khawngaihna kan tih tak chu a ni. Chu a hnathawh chu Isua Krista ringtu, Lal leh Chhandamtu a nihna pawmtu, Krista zawmtu, A nunna zawng zawng Kristaa nghattu  chauhvin a dawng a ni.
Charis (khawngaihna) tih tawngkam  hi Grik Thuthlung Tharah vawi 155 hman a ni, an ti. Paula lehkhathawn bikah vawi 100 lai hman a ni. Mak tak mai chu, Lal Isua thusawiah hian he tawngkam hi Pathian khawngaihna sawinan hman a ni ngai miah lo. Mahse, a rawngbawlna leh zirtirna zawng zawng kha chu khawngaihna chuan a luan chhuak vek a ni. “Mitdelte an mit a lo var ta, kebaite kein an lo kal ta, pharte an lo thianghlim ta, bengngawngte pawh an beng a lo var ta, mitthite pawh kaihtawhin an awm ta, pachhiate pawhin Chanchin Tha hrilh an dawng ta.” (Mt. 11:5); “"Nangni thawk rim leh phurrit phur zawng zawngte u, ka hnenah lo kal ula, keiman ka chawlhtir ang che u.” (Mt. 11:28).
Khawngaihna chu thilpek a ni. Pathianin, “…khawngaihna tam lehzual a pe thin,” (James 4:6). “A famkimna kan chang theuh, khawngaih chunga khawngaih leh chhawnna nen” (John 1:16). Kristiante chu, “Pathian khawngaihna tinreng enkawltu thate” an ni (I Pet. 4:10).
Paulan vawi tam tak khawngaihna leh dan a khaikhin thin (Rom 4:16; 5:20; 6:14-15; Gal. 2:21; 5:4). A sawi thin chu Mosia dan avanga chhandam kan nih loh zia leh Khawngaihna dan chu Mosia dan chunga leng, chu chuan thatna dan a hnawl loh zia a ni. Khawngaihna chuan Pathian thatna dan a chawh chhiat loh zia sawifiah a tum tlat thin. Khawngaihna chu dan famkimna a ni zawk (Rom 6:14-15). Engemawti zawng chuan, leilung nihphung leh thilmak ang hi dan leh khawngaihna chung changah a dik a ni. Danin a thlen theih loh chu dan chungah a thlen theih ta a ni (cf. Rom 8:3). Mahse, felna danin a phut chu a chawk chhe lem lo; a nemnghet a, a dik zia a lantir zawk a ni (Rom 3:31).
Khawngaihna chuan ama dan ve reng a nei a, chu chu a sang zawk, zalenna petu dan a ni: “Krista Isuaa Nunna Thlarau dan chuan sualna leh thihna dan ata chu mi tichhuak tawh si a.”(Rom 8:2; cf. Jk. 1:25). He dan thar hian sual leh thihna dan atangin min chhuah zalen tih hi hre reng rawh. Paula hi hemi chung changah hian a chiang hle: “Engnge kan sawi tak ang le? Khawngaihna chu a pun lehzual theih nan sualin kan awm reng dawn em ni? Hnai lo ve. Keini sual kawnga thi tawh sualin engtin nge kan la nun theih cheu vang?” (Rom 6:1-2). Khawngaihna chuan felna kaltlangin ro a rel thin, “…sual chuan thihnain ro a rel a; kan Lalpa Isua Krista zara chatuan nun kan neih theih nan Pathian khawngaihna chuan thiam chantirnain ro a rel ta a ni,” (Rom 5:21).
Khawngaihna Tak, Mawi leh Duhawm chu
            Ephesi 1:3-14 hi Pathian khawngaihna chung chang a chin chhuaka ziakna duhawm tak a ni. He khawngaihna malsawmna hi, ‘thlarau lam malsawmna tinreng’ tiin Paulan a sawi a, chu chu rahbi  thumin Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim hnathawhah a rawn hmu ta chat a ni. Hei hi kan hriat thiam chuan Trinity thu-ah buai lova, Pathian Khawngaihna thu pawh kan hriat thiam telh telh ka beisei. Chang 3-14 zawng hi Greek tawngah chuan sentence khat a ni a; Paulan Ephesi lehkhathawn a han ziak tan a, a tui ta thut khan a so chhuak ta bawrh bawrh a ni ber e. Chang khat, hlawm tha tak a nih angin a thuchah pawh hi then hran loh tur – thi pakhata thival tam tak thil khawm ang hi a ni ang.
Rahbi 1: Pa Pathian - Hun kal tawha Malsawmna hi Pa Pathian hnathawhah a hmu a ni. Pa Pathian chu malsawmna zawng zawng hnar, chu khawngaihna lo chhuah tanna chu a ni. Pa Pathian leilung pian hmain mal min sawm a (v.3); a hmangaihnain min thlang a (v.4); a fa ni turin min ruatlawk a (v.5); khawngaihna thilthlawnpek min pe a (v.6); a duhzawng leh a thiltum chu min hriattir a (v. 9,10); ama remruat ang ngeiin thil engkim a tihlawhtling a ni (v.11).
He Pathian Khawngaihna Tak, ringtu chanvo hi i rin veleha lo intan a ni lo, sual kalsana i sim hnua lo intan ta pawh a ni lo. Isua Krista, rinna nunga zawmtu zawng zawngte hian Pathian Khawngaihna malsawmna kan dawn tanna chu leilung pian hma daih tawh khan Pa Pathianin Chhandamna chang turin min thlang daih tawh a, min lo ruatlawk daih tawh a ni. Chu khawngaihna thilthlawnpek chu min pe daih tawh. Pathianin Chhandamna chang tura min thlan chhan hi misual hian sawi tur kan hre lo. Min ruatlawk chhan hi keimahniah engmah a awm lo, kan that vang a ni lova, kan rin vang a ni lova, kan sim vang pawh a ni lo. A khawngaihna vang chauh a ni.

Leilung pian hmaa Kristan min thlanna hi mihring suangtuahna a ni lo. Pathianin a Thu Thianghlima a puan a ni (Rom. 8:29-33; 9:6-26; 11:5,7,28; 16:13; Kol. 3:12; I Thess. 2:13; Tita 1:1). John Calvina chuan, “Mihring finna leh thiamna atang chuan leilung pian hmaa Pathianin min thlanna hi hriatthiam theih a ni lo; mahse kan hnena a Thu-in a puan avang leh rinnain kan rilru a tihen a, keimahni nun theuhva chiang taka a lan avang hian kan hria a ni,” a ti. Pathian min thlanna chu sual zel tura phalna (min thlang tawha kan sual pawhin min thlanna a bo chuang lo, tih lam) ni lovin, kan thianghlim zel theihnan a ni zawk. Min thlan chhan chu, “thianghlim leh sawiselbova a hmaa kan awm theih nan,” a ni zawk a. Min thlan leh thlan loh chianna ber chu nun thianghlima kan nun leh nun loh kha a ni zawk. Ruatlawkte chuan thianghlim leh sawiselbovin kan nung ang a, chutih lai reng chuang a khawngaihna ropui tak chu kan fak bawk ang.
Rahbi 2: Fapa Pathian – Pa Pathianin a thlan zawng zawngte chu Fapa Pathian chuan a thisenin a rawn tlan ta a ni (v. 7).  [Chu tlanna man chu Krista thisen a ni a( I Pet. 1:18); tlanna avang chuan Mosia Dan atangin kan fihlim a (Gal. 5:1); sual bawih ata kan chhuak (Rom 6); Setana leh khawvel ata kan zalen (Gal. 1:4; Kol. 1:13-14)]; Chu tlanna avang chuan kan bawhchhiatna te ngaihdam a ni (v.7);  Krista-ah chuan Pathian ro tura siam kan ni (v. 11); A fapa chu Pathianin hmangaihnaa min pek a ni a, ringtute hi Pain a Fapa hmangaihnaa a pekte chu kan ni(Jn. 17).
Pa Pathianin kan tana a thawh dan chu ‘Krista-ah’ zel khan a ni a. Adama-ah mi zawng zawng kan thi a, tunah chuan ‘Krista-a’ awmin nun thar kan chen ve ta a ni. Min thlang a, fa nihna min pe mai a nil ova, a duhzawng thuruk – engkim vana thil awm te, leia thil awmte Kristaa fawkkhawm- chu chu min hrilh a. Pathianin hetianga a khawngaihna min pek chhan chu engkim hi Krista nena inrema siam a duh a, chumi hmanrua atan chuan ringtute hi min chhawr a duh ve bawk a ni.
Rahbi 3: Thlarau Thianghlim Pathian – Thlarau Thianghlim chung chang bik chu chang 13 leh 14-ah chauh direct takin kan hmu a. Paulan a uar tak erawh chu he Khawngaihna malsawmna kan dawn hi Thlarau lam malsawmna a ni, tih hi.  Thuthlung Hluia malsawmna chu hmuh theih thil lam a ni tlangpui a (Deut. 28:1-14). Thuthlung Thar malsawmna danglam tak erawh chu Pathian dan chu kan thinlungah Thlarau Thianghlim a ziak a, Pathian hriatna kan nei a, kan sualte ngaihdamna kan chan hi a ni (Jer. 31:31-34). Ringtute chu Thlarau Thianghlimin min chhinchhiah vek a, chu chu kan roluah tur zakhamna a ni. ‘Zakhamna’ tih hian Hmar tlangval nupui tur biak min hriat chhuahtir thin. Palai an kal a, an inbiak fel vek tawh a, inneihna chiah a la thlen loh hian an inneih ngei tur tih chian nan ‘thirdam’ an tih chu an dah thin. Chutah chuan inneihna kha chiang ngei ngei anga ngaih a ni. Chu chuan hril famkim lo mah se Chhandamnaa Thlarau Thianghlim hnathawh chu ‘zakhamna’  a ni. He Chhandamna hi a bul a tan tawh a, a tawp a thlen dawn zia tichiangtu chu Thlarau Thianghlim kan nei tlat hi a ni. Chu chu Khawngaihna vang chauhva kan dawn a ni e.
Pathian Khawngaihna hi a makin a ropui a, a mawiin a duhawm a ni. Trinity an kim vek. Pathianin Thlarau lam malsawmna tinrengin min vur a – Pa Pathianin Chhandamna chang turin min thlang a, Fapa Isua Kristan a thisenin min lei a, Thlarau Thianghlimin min chhinchhiah hmak a, min chenchilhin Pathian Chhandamna-in a tum ‘thianghlim leh sawiselbo’ kan nih theih nan min zirtir zel a ni.
Khawngaihna Dawngtu chu
            Khawngaihna Suak kan dawn palh loh nan i fimkhur theuh ang u. Khawngaihna Tak dawngtu chuan Pathianin eng atan nge chu Khawngaihna chu a pek tih a hre reng thin. Khawngaihna thiltum chu ‘thianghlim leh sawiselboin ama hnena kan awm theihna turin’ a ni tlat. Khawngaihna chianga inngai, suala nung reng chuan Pathianin khawngaihna a pek chhan a hre lova, chu Khawngaihna tak chu a dawn leh dawn loh pawh a chiang lo a ni. Inenfiah a ngai ang.
            Chhandamna dawng turin ‘thianghlim leh sawiselbo’ nih lawk a ngai lo. Chutiang a nih chuan thiltih avanga chhandam a ni mai dawn si. Mahse ‘thianghlim leh sawiselbo’ nih hi Chhandamna kan dawna lo tel ve, a rawn ken tel a ni. Tichuan, tumahin ‘thianghlimna nun’ pawm tel lovin Isua Chhandamna chu an pawm thei lo. Hei hian Isua Krista ke bula kan lo kalin nun thianghlim duhna chak tak a nei nghal tang tur a ni, kan tihna pawh a ni lo. Kan sawi tum tak chu, Thlarau Thianghlim Chhandamna changtua min siamtu chuan keimahniah a thawk chhunzawm zel a, Pathian thiltum Isua Krista anga ‘thianghlim leh sawiselbo’ nih duhna, tul tihna chu Khawngaihna changtute-ah chuan a lo piang ta a ni. Sual ngaihdamna leh sual kalsan duhna chu Khawngaihna Tak changtuah chuan a dah kawp ve ve a, a p eve ve a ni. Pakhat pein, pakhat dang hi pek tel loh a nei lo (cf. Tita 2:11,12). Chhandama min siamtu Khawngaihna chuan Pathian ngaihsak lohna leh khawvel chaknate bansanin, tun lai khawvelah hian insum leh fel tak leh Pathian ngaihsakin kan awm tur a ni tih min zirtir bawk a. Khawngaihna chu a chanve chauh kan dawng thei lo. Pathianin min pe lo. Chu Khawngaihna chu kan dawng a nih chuan, Sual ngaihdamna chauh ni lovin Sual thiltihtheihna atanga chhanchhuahna pawh a ni ngei ang.

He khawngaihna hi i chang tawh em? I chang tawh a nih chuan Pathian fak mawlh mawlh rawh. Hei vang hian alawm, ‘Khawngaihna mak, min hruaitu tur, ka van in thlen thlengin,’ tia Pathian kan fak chawimawi thin ni. He khawngaihna tak hi i la chang lo a nih chuan Pathian Khawngaihna hmanruate hi ngaihthah hauh suh ang che. Chungte chu Thu te, Sakramen te, Tawngtaina te, Pathian Fakna Hla te hi a ni e. Lalpan malsawm rawh se.



                                                               ***********
                                                                                                                                                                         RE190911


[1] Dietrich Bonhoeffer, “Cheap grace means grace as a doctrine, a principle, a system. It means forgiveness of sins proclaimed as a general truth, the love of God taught as as the Christian ‘conception’ of God. An intellectual assent to that idea is held to be of itself sufficient to secure remission of sins.

Comments

Popular posts from this blog

CHANCHIN THA NIHNA TAK

Engtinnge Kristian Nun Nghet kan neih theih ang le?

ISUAA DAMNA