RE Ralte

𝐌𝐀𝐊𝐀 𝐌𝐀𝐊𝐍𝐀 Tunlai Bible lehlin tam zawk chuan ‘Remruattu Maka’ tih thlang tawh zawk mah se, ‘Maka’ a nihna a bo tihna a ni chuang hauh lo va. Krismasa a lo kal kan lawm (a birthday ni kher lovin) hi a danglamzia leh a makna hi a hnung kan zui rei poh leh kan hre tam mai dawn a ni awm e. Tawngkam thiam mite thusawia innghat lovin Bible-a a inziak dan hi en keuh keuh ta ila, Isua nihna hi kan hmu dang daih dawnin a lang thei asin. Nia kan hriat ang diak diak hi a lo ni lo mai awm mang e, tih chang ka ngah ve mai a. Ka hriat dan hmasa min thiahsakna laite han phawrh chhuak ila.   Mi hawihhawm tak a ang lo fo Isua nuna kan hmuh mak angreng tak mai chu thupha a chawi ngai miah lo kha a ni. ‘Ka tihpalh a ni,’ ‘A pawi ka ti khawp mai,’ ‘Min lo hrethiam dawn nia,’ ‘Ka lo sawi sual a ni,’ han tih ang chi kha a nei lo hrim hrim niin a lang. A thiltihah a inthiam lo ngai miah lo. Mi ‘hawihhawm’ (polite) kan tih ang chiin an tih thin kha a ti lo a ni mai thei. Keini ho zinga mi tha

A buaipui pawl ten hun eng emaw chen an buaipui tawh National Education Policy 2020 chu July 29,2020 khan Union Cabinet meeting chuan Parliamenta sawiho pawh awm lovin a pawm thut a. Tam tak thin a thawng khawp mai a. He Policy hian India rama chhuan thar lo awm zel turte hringnun a khawih thuk hle dawn avangin Educationist te chauh lo pawhin kan ngaihven a tul tak meuh a ni. Mi thiamten an zir chiang zel ang a, thil awmzia chu a rawn lang fiah telh telh turah ngai ila. Tunah thlenga   kan hriatthiam china rawn lang ta ngaih pawimawh zual han thur chhuak ila a tha awm e. ‘Secularism’ tih a tel tlat lo He policy-ah hian ‘secularism’ tih tawngkam hman a ni tawh lo va, chuvangin secularism promote tumna a nei lo a nih hmel a ni. Hindu sakhaw bu pawimawh Bhagavad Gita ami tawngkam nishkam karma (mahni inphata thiltih) tih an hmang zawk daih a ni. Chu chu Hinduism chhungkuaa awm ve lo tan chuan tha lo tak a ni dawn a ni. India ram hi sakhaw hrang hrang leh hnam hrang hrang kan nih avang

Corona Virus hrilengin min tibuai rei ta hle mai. A ninawm zawng pawhin a ninawm tawh tak zet a ni. A tirah kha chuan tun ang hun thleng thleng hi kan buai loh ka lo beisei ve ngawt a, mahse a veng tak tak thei lo a nih ber hi. Amaherawhchu, he kan hun tawn mek hi hun bik a ni tih erawh chu hria ila. Pathianin special taka thil tum a nei ngeiah ka ngai. Chumi hriat tum chu kan tih tur Pathian dinhmun atangin he pandemic hi han thlir chhin ta ila, a rilrua ni tura min duh angte hi kan tlin hlawm ang em aw? Pathian hian, “Ka mite hi an nun ngaiin an nung rei tawh em mai, an inhmuh fiah lehzual theih nan na takin ka han sawi che teh ang,” a lo ti reng pawh a ni mai thei a. “Inkhawm pet pet, program ngai anga tih ho laih laih; rawngbawl dan phung pangngai; hmasawnna awm si lo ah an lungawi rei tawh e; an thil hriat sa leh pawm dan pangngai an tuipui rei tawh lutuk,” te a lo ti reng mai ang e. Heti khawpa Biak In kan hawng lo rei ta te hi, tih hona piah lamah mahnia Pathian pawlna tak tak n

A tir atang khan muthlu chi ka ni ve hrim hrim a niang chu, mutthluk nawmzia pawhtu zinga pakhat ka ni ve tih hi ka nun kawng chhovah a lang chiang chho hle mai. Exam dawn vel lai hian a nuam zual thin hle a, Biak In chhungah hian a nuam bawk (a pawi lo tihna lam ni lovin). Kan han insum tang tang a, a chhuak tawh lutuk tuar zo lovin ‘a nih nih ni teh se’ kan tia kan han muthlu siai siai mai hi chu nuam sang sang tak a ni. Biak Ina mutthluk phei hi chu Thlarau lamin sawtpui dawn phei se chuan a chin tam chi khawp mai. Mahse, sawtpui theih a ni hauh si lo va. Mutthluk vanga buaina ka thlen hmasak ber tum, naupang te ka nih laia thil thleng, kha ka la hre reng a. Mahse kum engzah mi nge ka nih chu ka hre tawh lo thung. Tlai lam deuhah ka mut a chhuak tlat mai a, khumah ka phei ta a. Thosilen inhlim tawh chu min hliah tawk vel chiahin a lo tla fual a ni awm a. Tui em emin ka mu bawrh bawrh a. Ka mut tur tumah ka hrilh loh avang khan ka chhungten ka awmna an hre mai si lo. Zanriah ei hun a

Hmathlirna (vision) tha pawimawhzia he thawnthuah hian a va chiang em! Mistiri pathum hian leirawhchan an lo rem mawlh mawlh mai a. Mistiri pakhatna chu an va zawt a, “Kha enge tih?” Ani chuan, “Min hmu nange? Leirawhchan ka rem a nih hi,” a lo ti let erh a. A pahnihna leirawhchan rem ve mawlh mawlh tho chu an va zawt ve leh a, “E le, bang ka siam a nih hi,” a ti. An thawh ang tho thawktu mistiri pathumna chu an va zawt a a ni chuan, “In ropui leh mawi tak ka sa a nih hi,” a ti. Hna thawh inang, nihna inangte ‘hmathlir’ danglam hian an nunah eng ang sawhkhawk tak nei ang maw? Tunge hlim ber anga, tunge thahnemngai ber ang le? In ropui leh mawi tak satu tan chuan lungawina a thuk bik hle ang tih a hriat theih mai a; thlan tui luang zawih zawih leh kawng kham ngut ngutte pawh tuar a awlsam deuh ang tih a lang. Chutiang hmathlirna atang chuan Kristianna hi i thlir chhin ang hmiang.   Fawk khawm hnaa tel   A nihna tak hre chiangtu tan chuan Kristian rawngbawlna hi thil namai lo tak a

Puithiam Putar kum 83 mi, hrisel lohna chi hrang hrangin a tlakbuak lehnghalin man a han tawk leh pandemic laia mi tam tak kara jail bang a han zut mai chu a rapthlak mang e. Mi chhumchhia leh rethei zawkte tana hun puma thawk leh thahnemngai taka bei fat fat a ni tih hriat phei chuan a lainatawm lehzual a ni. Zawhna tam tak kan rilruah a piang lo thei lo a. Eng kan ti nge India ram hi! Kan va che chau sawt ve le! Pawi tihna mai a ni thei tawh lo va, thinurna leh beidawnna te a chhuak rum rum mai a ni. Hei hi i vei lo a nih chuan eng tak vei ang che maw? Hei hi pawi i ti lo a nih chuan eng tak pawi ti ang che maw? Hei hian a ko harh lo che a nih chuan muhil der kaihthawh tum ang maiin i muhil lui a ni mahna le. Fr Stan an man Kan sawi mek chu October 8, 2020-a Catholic puithiam Fr Stan Swamy (83) chu Jesuit ho hmunpui pakhat Ranchi-a awm National Investiagation Agency (NIA), terrorist do tura an dinten an man chungchang kha a ni a. India ram pumpui a nghawr a ni ber awm e. Ranchi khawp