Simna hi Pathian Khawngaihna a ni


                                            SIMNA HI PATHIAN KHAWNGAIHNA A NI
                                                                   Luka 19:1-10
                Tunlai khawvelah simna dik tak a va vang ta em! Sim aiin sawimam kan uar a. Sual kalsan aiin palzam kan ti nasa. Pathian lam en aiin mihring lam nen kan inteh thin. Zakaia han tluk deuh thuak chu mi pakhat chiah ka la hria. Kan thianpa MA a zirlaiin a ni a. Matric certificate-ah a kum a lo ziak tlem a, pawi a tihnuhnawh khawp mai a. Board-ah a han kal a, a kum dik tak ziah a han dil leh ngat a ni. Fak awm tak chu a ni.
Chanchintha hril lama inhmang nasa, nung tak, mi ropui, Salvation Army Pawl dintu Gen. William Booth (1829-1912)-a thu sawi lar tak, kan in tam taka kan tar, kum zabi 21-naa thil hlauhawm lo awm tur a sawi lawkte zinga pakhat, ‘Simna Tel Lo Piantharna,’ tih kha kan buaipui chu a ni ta der mai.  Pathian khawngaihna-ah hian Simna tel lo ang maia thu sawi vak vak, Simna chu mihring thiltih, mihringa atanga chhuak, Pathian pawm loh anga sawi pawl awmin, Khawngaihna huang chhungah kan rin lut ta lo fo. A makin a pawi a ni. Hmun pakhatah thu ka sawi a, “Simna tel lo hi chuan a lo pianthar theih tak tak miah hleinem,” ka ti a. A hnuah min duhsaktu deuh mai pakhat chuan, “… simna a ngai hmasa lo asin, miin Pathian khawngaihna  a dawn chuan a tawk, sual chu a lo kalsan mai a ni,” tiin min hrilh keuh keuh a. Ka hnial duh lo va, a thusawi hi ngaih dik luih tum phet chuan pawm theih chin awm  mah se, a dik lohna lam lian hlein ka hria, Bible zir chian pawhin.
                Mihringin a sual a hmuh a, a ten a, a duh tawh lova, a kalsan a, Pathian a belh tak hi Khawngaihna huang chhung atanga kan vawrh chhuah dawn chuan a pawi ngawtin ka ring. Thuthlung Thar Chanchintha hi kan hnawl dawn em ni ang aw? tiin ka zawt thin. Simna tel lo hian Chhandamna a chan theih em? Simna tel lo hian a pian thar theih em? Simna tel lo hian Pathianah hlimna dik, lungawina dik a neih theih ang em? Simna tel lo hian thlarau lam malsawmna dik tak hi kan chang thei ang em?
Chanchintha kohna hmasa ber chu Simna a ni.
                Thuhriltu pakhat chuan hla, tha leh pawimawh ka tih em em, “Sim rawh u, Vanram chu a hnai tawh e,” tih hi nuih zat hle mai. Tin, “Misual ka ni Lalpa min ngaidam rawh,” tih te hi Kristian tan chuan sak loh tawp chiah zuk ngai a! Eng thu nge maw a dawn bik thin ni. Bible hi kan chhiar tlang theuh si a. An sawi chhan chu- Baptistu Johana chin hi thiltiha Chhandamna, Lal Isua atang khan Khawngaihnaa chhandam, a nih tawh vang ni ta deuhin ka hria. “Isua hnuah chuan sim a ngai tawh lova, anin min simsak tawh zawk a, chu chu rin mai hi Chhandamna a ni,” an ti a ni ber. Ngaihtuah a ngai e.
                Pathian tana sengkhawmpuitu hlawk berte zinga mi Billy Grahama pawla tel thin Richard Owen Roberts chuan lehkhabu chhah leng lawng, phek 368 lai mai, simna chung changah a ziak a. A bu hming chu Repentance tih a ni a, a sub-title chu ‘The First Word of the Gospel,’ (Chanchintha tawngkam hmasa ber) tih ngat mai a ni. He lehkhabu hi R. Albert Mohler, Jr., President, The Southern Baptist Theological Seminary, Timothy George, Executive Editor, Christianity Today; Dean, Beeson Divinity School, Samford University leh J.I. Packer, Professor of Theology, Regent College ten an nemnghet (endorse) a ni. Simna hi kan sawi bo dawn a nih chuan khawvelah rinna pawlh daltu tam tak awmna kara Bible humhim tumtu hruaitu leh mithiam, Thlarau bo zawn dah pawimawh hmasatu, Bible dikzia tan tlattu kan neihte kan kalh dawn a lo ni reng.
                Mihring inkalh hi zawng a pawimawh ber lo. Bible, Pathian Thu Thianghlimin a sawi dan hi a pawimawh ber a ni. Chu chu min khalhtu ber tur a ni a. Mihring sawi hi, mithiam engang sawi pawh ni se, Bible thu sawifiahna tha a nih chauhvin a hluin a pawimawh a. Chutiang atan a tangkai a nih chuan iai leh hnualsuat miah loh tur a ni thung ang.
                Chanchintha tawngkam hmasa be chu ‘hmangaihna,’ a ni lo va, ‘khawngaihna,’ tih pawh a ni lo; ‘Sim rawh u,’ tih a ni tawp mai. Mathaia atanga Thupuan thleng hian simna hi hmanhmawh thlak leh pawimawh, Chanchintha thuchaha tel a ni thin. Simna hi Baptistu Johana thuchah hmasa ber a ni tih hi a chiang hle a ni. Mathaia 3:1-3-ah, “Tin, chung lai chuan Baptistu Johana chuan, “Sim rawh u! van ram chu a hnai tawh e,” tiin, Judai thlalerah thu hrilin a lo kal a. (Amah chu a ni, zawlnei Isaian,“Thlalera mi au rawl chuan, ‘Lalpa lamlian sial ula, A kawngte tingil rawh u,’ a ti,” tia a sawia kha.) Baptistu Johana khan simna a sawi a, a awmzia pawh a sawi chiang nghal. Simna chuan Lalpa a simtu karah kawng a sial a ni. Marka 1:4, “Johana, thlalera baptistu kha, thiltihsual ngaihdam nan simna baptisma thu hrilin a lo chhuak a,” tih a nih kha. Simna chuan ngaihdamna a hmakhalh a, ngaihdamna chuan simna a zui thin. Simna tel lova ngaihdamna chan tum tlat hi a fin thlak loh hle a ni.
               
                Baptistu Johana rawngbawlna leh Isua Krista rawngbawlna kha inzawm leh inhnaih tak an ni. Lal Isuan Thlarau Thianghlim leh meia a baptis tur thu a sawi zawh hnu khan, “A kutin a sisep a keng a, a hrui a zap fai hliau ang a, zemah chuan a buh a khung ang, a si erawh chu mei mit thei lovin a halral ang,”(Mt 3:11,12) a ti a. He thu a sawi zawh hian Isua chu a hnenah a lo kal a, baptisma a rawn chang a. Van atangin aw-in, “Hei hi ka Fapa duh tak, ka lawm em ema chu a ni,” a rawn ti a. Chumi hnuah thlalerah ni 40 leh zan 40 chaw ngheiin, thlemna chi hrang hrang a tawk a. A lo haw hnuah Galili ramah a khawsa a, Nazaretha awm deuh ber. Kapernaum atangin rawngbawlna a tan ta a, a thusawi tan te chu, “Chuta chinah chuan Isuan, “Sim rawh u! van ram a hnai tawh e,” (Mt. 4:17)tiin a hril tan ta a. Tilai thu hi Marka 1:14-ah chuan, ““Hun chu a lo thleng ta a, Pathian ram pawh a lo hnai ta; sim ula Chanchin Tha hi ring rawh u,” a tih zel thu kan hmu.

Simna Chanchintha hi Isua thuchah hmasa a ni tih kan hre chiang hle. Simna chuan Pathian Ram kan thleng dawn a, kan lei dawn a ni lem lova, Pathian lut turte inthuam dan tur a ni zawk. Thiante inneih nia tel a, suit-a inthuam turin min sawm ve a. Sawmna chu suit hak a ni miah lova, amaherawhchu suit hak a ngai tlat ang hi a ni mai e. Luka 5:31,32-ah Isuan, “Mi hriselte chuan daktawr an ngai lo va, mi bawrhsawmte zawkin an ngai a ni. Mi fel takte lam tura lo kal ka ni lo va, mi sualte lama simtir tura lo kal ka ni zawk,” a ti. Tilai thu hi thenkhat chuan an hre sual leh a ni awm e. Keimahni lama tan vena pawh awm meuh lova sual chu Isua simtir mai tur ang deuha sawi te pawh an awm. Tin, Isuan min simsak daih zawka ngai te pawh an awm a ni awm e. Mizo Bible Lehlin Tharah chuan, “…an sim theih nan mi sualte lam tura lo kal ka ni zawk,” tiin an dah. Heng lehlin pahnihte hi hriat sual theih tak an ni ve ve. Pathianin sim duhna thinlung leh sim theihna min pe alawm, ti kan nih mai chuan pawm theih dan chin pawh a awm a. Nakinah kan sawi zel ang. Mahse, kan duhna leh tih ve tur kal pel a Isua min simtir zawnga sawi chuan a tum a thelh daih dawn a ni. Saptawng Bible lehlin hrang hrang ka han en ve a, “I have not come to call the righteous, but sinners to repentance,” ti zawngin an sawi tlangpui. “Simtir,” (making them repent) ni lovin, “sim tura ko turin,” tih hi a ni zawk awm e.

                Zirtir 12 te rawngbawlna hmasa ber, Isuan a kawp kawpa a tirh chhuah khan, “Sim rawh u,” tih thu an hril nghal chat a nih kha (Mk.6:12). Petera Sermon hmasa ber Pentecost-ah khan, “Sim ula, in sual ngaihdam nan Isua Krista hmingin baptisma chang theuh rawh u…” tih a ni bawk. Simna hi an sawi hmasa zel a ni. Tirhkoh Paula zirtirna lailum pawh simna hian a chang a. Lal Agrippa bulah a testimony sawiin, “…atirin Damaska khuaa mite hnenah, chu mi hnuah chuan Jerusalem khuaa mite
hnenah te, Judai ram tina mite hnenah te, Jentailte hnenah te pawh, sim hming pu tlaka thil ti a, sima Pathian lam an hawina turin ka hril zawk thin a ni,”(TT 26:20). Ephesi upate hnenah a rawngbawlna thuchah sawiin, “Juda-te leh Grik-te hneanah pawh, sima Pathian lam hawi tur leh kan Lalpa Isua ring turin urhsun takin thu ka hril thin,” a ti (TT 20:21). A pawimawh em bawk a ni. Rawngbawltu naupang zawk Timothea hnenah thu a chah lawm lawm a, “Lalpa chhiahhlawh chuan inhau a ching tur a ni lo, mi lainat thei, zirtir thiam, mi dawhthei a ni zawk tur a ni; amah kalhtute pawh dawhthei takin a kilkawi tur a ni, thutak hre turin Pathianin an rilru a lamlettir mai thei a ni,” (II Tim. 2:24,25, cf. Rom 2:3,4; II Kor. 7:9-11; II Kor. 12:20,21). Thuthlung Thara lehkhabu hnuhnung ber Thupuan bu-a Kohhran 7 zinga 5 te chu sim tura koh leh warning pek an ni (2:1,4,5; 2:12a, 14-16; 2:18a, 20-22; 3:1a, 2-3; 3:14a, 18-19).

Sim lo tan Vanramah hmun an siam lo

Simna tel lovin Chhandam nih theih a ni lo. Simna tel lovin Vanramah hmun i chang lovang. Beisei chi a ni lo. Pilatan a nunrawn a chhuah a Galili mi thenkhat thisen leh sa kha a miks-a inthawinan an hlan ta reng a nia. Rapthlak tak a ni. Isua hnenah an rawn sawi a. Ani chuan Siloam in sangin mi 18  a delh hlum tak te chung chang pawh sawi kaiin, “An vanduai….Pathian rem ruat a ni e…kan hre thiam phak lo,” keini anga ti nem duai lo hian, “…In sim loh chuan nangni pawh chutiang bawkin in boral ve ang,” a ti hmiah mai a ni. Misual bika rin chi an ni lo, misual vek kan ni. Sim loh hi boralna, kan Lalpa sawi chu a ni tlat. A hlauhawm teh a nia. Hriat sual palh theih a ni leh ta. Simna hi Chhandamna hlawh chhuahna emaw kan ti ang tih a hlauhawm. Engangin sim mah la mihring thiltih lam hian Chhandamna a hlawh chhuak thei lo. I sim vangin a chhandam lo che. Mahse, sim lo chhandamna chang an awm ngai lo thung. Chu chu Chanchintha kohna leh Pathianin Chhandamna a thawh chhuah dan a ni.

Simna tel lovin sual ngaihdamna a awm lo. Pathian chuan amah dotu misual chu ngaihdam a inpeih reng. Enganga sual tenawm leh huatthlala pawh ni se, Krista hminga Pa hnena a tlukluh phawt chuan ngaihdam a ni ngei ngei ang.  Lalpa Isua Krista chuan a lo lainat anga, a lo ngaihnathiam ang a, a lo chhawk ang a, a lo sil ang a, a lo tithianghlim ang a, vanrama dah tlakin a lo siam ang. Mahse, chutianga a tih tur misual chuan a sual a ten a, a duh lohva, ngaihdam a duh ve a ngai a ni. Thiam chang zawng zawng chu inchhira sim an ni zel.

Simna tel lova hlimna chu hlimna suak a ni. Sual simna nun tel lo, kuah ru reng chungin Pathiana hlimna leh lawmna, lungawina tak tak a neih theih loh. Mi hlim lai chuan a hlim theih, kan phur viau thei, rawngbawlna eng emaw pawh kan lo chelh palh a ni thei. Mahse, Thlaraua hlimna leh lawmna, lungawina hi a neih theih loh a ni. Mihringa awm chhia leh tha hriatna rem loh thil i nuna a bet tlat a nih chuan Krista pek malsawmna chu i chang ngai lovang. Chang emaw i inti a nih pawhin a der mai a ni i chan. Chu khawngaihna hlimna chu simna nun nen a lo kaldun thin si a.

Simna chu Pathian Khawngaihna dawn tanna lamlian a ni.
                Simna hi Pathian Khawngaihna nen sawi hran loh tur a ni. Khawngaihna hnathawh mihringa lo lang chhuak pakhat a ni. Misual tan chuan simna chu thil hrehawm leh harsa ber a nih laiin, Khawngaihna dawngtu tan chuan kawng hlimawm ber a ni lawi si. Sual nuam ti reng tan chuan sim hleih theih a nih loh laiin, Thlarau Thianghlimin an chungpikzia a tihvar sak tawhte tan chuan kawng zawh loh theih loh a ni. Simna hi a hranpaa awm ang lutuka ngaih tur a ni awm lo ve, misualte hawn kawng mai a ni. Fapa tlanbovin a pa in lam a panna haw kawng kha. Khawngaihna malsawmna chang tura Pathian hnena atanga haw kawng hi Simna kan ti mai zawk a ni.
Engvangin nge chutiang tak chuan simna chu kan phut huai ngam?
                 Simna chungchangah hian zawhna buaipui tham tam tak a awm ta. Mihringin keimahnia sual awm zawng zawng hi sim thei turin chakna kan nei em? Sim kan intih hian kan sim kim thei tak tak chuang em ni? tih te hi ngaihtuah tham tak tak an ni. Thenkhat chuan nih sual hi a sim theih lova, tih sual chu eng angin sim mah ila Chhandamna a tling chuang lo, tiin an sawi thin. Kan nihna chu keinin kan kalsan ngawt thei dawn em ni? Thei e. Thlarau Thianghlim tanpuinain a theih. Pathian hnathawhah chuan kan sim theih avangin sim tur thu hi kan sawi mai a ni. Chhandamna chu Pathian hnathawh vek a nihzia kan tlangau a. Kan kohhran Thurin VI chuan, “Thlarau Thianghlim, Pa leh Fapa atanga lo chhuak chuan mihringte chu Chhandamna changtuah a siam a…” tiin a sawi ngat a ni. Pathian hnathawh ni bawk si, mihringin sual a kalsanna chungchang thu chuti taka pawimawh a nih chhan eng nge ni ta ang? Pathian khawngaihna mihringa lo lang a nih vangin Pathian Thu tak hriltute chuan kan phut huai ngam a ni. Mihring tana thil tih theih loh kha, Pathian nen a tih theih vang a ni a. Pathian hnathawh a ni a, mihringin a lo tih ve a ni bawk. Mihringin a hlawh chhuah a ni lova, Pathian thilpek mihringa lang chhuak; Pathianin a thawhna mihringa a famkima lang tur a ni tlat mai. A petu chu Pathian a ni a, a titu chu mihring a ni.
                Paulan rawngbawl dan Timothea a zirtirnaah chuan mite do lova, zaidam taka zirtir a, dawhthei taka leh thuhnuairawlh taka zirtir turin a fuih a, a chhan chu, “….Pathianin thutak chu an hriat famkim nan a simtir hlauhvin…,” (II Tim. 2:24) a ti a ni. Tirhkohte 5:31-ah Isua chungchang sawiin, “Amah ngei kha Pathianin Lalah leh Chhandamtua awm atan a ding lamah a       chawimawi ta a, Israelte sual simtir tur leh ngaidam turin,” a ti bawk. Peteran Jentailte zinga Thlarau Thianghlim hnathawh dan a han sawi zar zar chuan zirtirte pawhin mak an ti a. Jentailte pawh sima nung turin kawng a hawnsak ve tak avangin Pathian an fak thu Tirhkohte Thiltih 11:18-ah kan hmu. Helai hi, “nung tura simna Pathianin a pe,” ti zawnga lehlin theih a ni bawk. Thuthlung Hlui daih tawhah khan zawlnei kaah hei hi hrilh lawk a ni: “Thinlung thar ka pe ang che u a, in chungah thlarau thar ka dah ang: in tisa ata thinlung, lung anga sak chu ka la bo ang a, thinlung, tisa anga nêm ka pe  zawk ang che u. Tin, in chungah ka thlarau ka dah ang a, ka dan siamah ka lentîr ang che u a, ka thupêkte chu in vawng ang a, in zâwm ang,” (Ezek. 36:26,27). Pathian Khawngaihna mamawh nia inhria, chan ve ngei duh zawng zawng chuan he a channa kawng hi an zawh ngei tur a nih leh an zawh ve ngei duh dawn avangin Amah thawhpuiin kan sawi huai a nih hi.
Chu Simna kan tih tak chu eng nge ni ta
                Tawngkam tluangtlam taka sawi chuan Simna chu mahni nuna sual duh tawh lohna hi a ni mai e. Rilru danglamna avanga miin a ngaihdan, ngaihhlut zawng , a tisa thiltum leh tih dan phung a thlak a, a nun dan a danglam tak vek hi a ni. Rilru leh thil hmuh dan, duh dan leh ngainat zawng, nunzia leh ngainat zawng, duh chhan leh tum zawng zawng a tel vek. Sim tih awmzia chu nun thar nun tihna a ni.[1]       Wayne Grudem-a chuan mawlmang takin, “Simna chu thinlung taka sual pawi tihna, sual thlauhthlakna, leh Krista thu zawm zel tura inpekna tak tak hi a ni,”[2] tiin a sawi. Westminster Thurin Bung 15:2 a kan hmuh danin misualin simna avang chuan, “… misualin a sualna hlauhawmzia chauh pawh ni lovin a bawlhhlawhzia leha tenawmzia te, Pathian mize thianghlim leh a dan fel kalh a nihzia a lo hria a, tichuan sual huain pawi tihna a nei a, chuta ta chu Pathian lam a hawi a, a thupek kawng tinrengah ama ruala kal tumin a bei hram hram thin,” tia sawifiahna kan hmu bawk.
Simnaah chuan Pathian hmaah misual leh thiam lo chang mai i nihzia i hria a. Pathian thinurna leh hremna chu i phu hliah hliah a ni tih i hria. Hremhmun tla ngei tur i nihzia i chiang bawk. Sual chu nangmahah a awm tih i hre chiang hle a, tih bo i duh bawk a, i hnungchhawn ta a ni.  I chan tur chu eng anga tam ni mah se khawvel nun hlui, rilru puthmang leh nawmna zawng zawng chu i thlauthla a, mahni inphata Kraws puin Krista i zui ta a ni. Khawvel thianten  an kal san che a ni mai thei, sum leh paiah i retheih phah a ni mai thei, ngaihzawngten an ban che a ni mai thei bawk, engmahin a dal zo tawh lo che. Chu chu simna a ni.
Thenkhat chuan tih sual leh nih sual then tum luatah Bible thuchah pawimawh em em Sim tura kohna hi, eng ang takin sawi fiah ang maw? Hetah pawh hian Pathian Thu-in nih sual (original sin) a hranpaa a buaipui bik lohzia kan hmu thei. Sual chu sual a ni a. Nih sual, tih sual, tih loh sual zawng zawng hi Pathianin a hua a. Chu chu hnawl a, kalsan a, ten turin misualte hi a ko a ni. Rilru dik tak pu mi tam takin, “Kan sim a, kan kalsan hnuah pawh sualah hian kan tlu leh mai si thin a, kan sim tak tak lo em ni?” an ti thin.
                Simna leh ‘that famkim’ danglamna hriat a tha khawp mai. Thil pawimawh em em chu hei hi a ni: Misual sim chu a tha famkim tawh tihna ni lovin bawihbettu sual, a nun khuahkhirhtu sual a awm tawh lo, a ni. Mihring hi a tha famkim dawn lo va, vawiinah hian awhna sual kalsan mah la, naktuk lawkah sual dangin a bawh buai leh tho vang che. He khawvela i awm chhung chuan sual hian a la thlem zel dawn che. I inrin kher khawr lai leh i inthlahdah lai takin a rawn che mai ang. Pathian duh zawng pawh i tlin lo fo ang. Tin, vawiinah hian i hun hmalam sual zawng zawng i sim lawk vek thei lo bawk. Chuvangin, simna kan tih hi rilru puthmang a ni ber mai. Mahni sualna tenna, inthiam lohna, inchhirna, pawi tihna, duh tawh lohna, sual dona a ni. Sual tana inphal tawh lova, Krista tana inphalna a ni a. Reformed theologian lar tak J.I. Packer-a chuan simna chungchang ti hian a sawi, “Kristan a mite laka a beisei simna chu an hnen atangin eng pawh phut dawn se lungawi taka phal zel tura thutlukna nghet hi a ni,” [3] a ti. A dik hle-in ka hria. Chumi thutlukna avang chuan misualin suala a nung mek chu a titawp ta thin a. Chu sual huatna rilru leh Krista hmanrua atana inpekna nen chuan hmalam sual lo lang tur zawng zawng pawh a hmachhawn thei ta a ni. Khawngaihna dawngtu chu Thlarau Thianghlimin a tanpui zel avangin hlawhtlinna a chang zel bawk a.
Sual inhriatna dik i nei em?
Chhandamna chang tur chuan sim a ngai a, sim tur chuan sual inhriatna dik tak a ngai. Hei hi kan tlakchham thin thil tha lo tak a ni. Miin sual inhriatna dik hi a neih phawt chuan Chhandamna hlu tak chu a kalsan phal tawh ngai lo a ni. Inenfiahna tur 3 han tar chhuak ila:

1.       I sual leh sual loh kha mihringpuite nena inteh nge i nih Pathian thianghlimna atangin? Dr. Paul Tournier chuan, "Sual inhriatna dik lo-a inhria chuan mite nena inenin a sualna a hria a, midangte chunga a tih sual vang te, midangin an huat vangtein sualah a inngai thin. Sual inhriatna dik tak chuan Pathian thianghlimna atangin a inteh a, a hlau thin,” a ti. Mihringpuite tehfunga hmangtu chuan an lungawi hunah a suala kir leh mai a hreh lo va. Tin, midang pawh an fel famkim loh avangin a inthlahdah mai thin. Pathian hmaa a sual hria erawh chu a damchhungin a ngaih a tha thei lo, Kristaah chauh lo chuan.
2.       Sual inhriatna dik lo chuan a sual chu a pawm ve naran mai a. “Kei chu ka sual alawm,” a ti ve thei mai. Inhriatna dik erawh chuan a sual chu a sawi fak thei a, a thinlung a vilh ngalh thin. A natna chhan a hre chiang hle.
3.       Dan bawhchhiat nge inkungkaihna tih chhiat? Sual inhriatna dik lo chuan dan a bawhchhiat avangin a mangang a, pawi pawh a ti viau mai thei. Pathian atanga chhuak inhriatna dik erawh chuan Pathian nena an inkar-inkungkaihna a tichhia tih a hria a, hrehawm a ti thin. Dan bawhchhiatna lam ai khan dan siamtu rilru hliam khan sual intihnaah a hruai lut thin a ni.

Nung tura Simna chu

                Nung tura simna hi Pathian atanga chhuak, Pathian chauhvin a pek thei a ni a. Pathian khawngaihna dawngtutea lang chhuak a ni tih kan sawi tawh kha. Chu simna dik tak chu vawi khat thil mai ni lovin damchhung thil a ni. “He sual hi ka sim anga, a fel a ni mai,” tih theih a ni ngawt lo. Damchhungin sim tur i nei dawn. A lo lang zel anga, Pathian tiha i kalsan zel a tul ang. Simna dik tak chu i thil tihsual tawh te tih tawh loh a ni mai lova, a tisualtu nangmah inphat a ni. Chumi awmzia chu i nihna sual kha huat a, hnawl a, kalsan a ni. Chu tur chuan Pathian tanpuina Krista Isuaa a pek i mamawhzia i hre zel ang. Chuvang chuan a ni simna dik tak chu nangma tana i tih ni lo, Pathian tana i tih kha a ni. I sual man chhuah a nih dawn vang a sim emaw, hremna pumpelh nana sim emaw a ni ber lo. Pathian huatzawng a nih avanga sim hi simna dik chu a ni. Simna dik tak chuan sual a kalsan ngei a, mahse sual man hlauhawmna lam aiin Pathian kalhzawng thil, Pathian rilru tihnatna a nih avang khan pawi a ti zawk thin. Sual rah chauh ni lo sual zung chu sim tur a ni. Chutiang thil langsar tak chu Pathian rin zawh lohna te, helna te, thatchhiatna te, duhamna te, insumtheih lohna te an ni. A dang pawh a awm tam thei ang. Heng sual zungte hian sual rah tha lo tak tak a chhuah thin a. Simna-ah hian a tel vek tur a ni ang. Tin, simna hi a ruka tih chi a ni lova, mi zawng zawng hriat tur thil a ni tlat. A pawimawh ber chu hei hi a ni.
                Heng zawng zawng khaikhawmna leh pawimawh ber chu- Simna chu sual kalsan leh tih tawh loh a ni mai lova, Isua Krista rinna avanga Pathian tak leh nung lama hawi a, nuna felna rah lan chhuahtir hi a ni. Simna leh Rinna thenkhat chuan an thliar thin. Mahse, Chhandamnaah chuan thil pakhat, inkawp tlat - Pathian Khawngaihna misualten kan dawn a ni. Thuthlung Tharah hian a hmanna hrang hrang kan hmu. A chang chuan rinna chauh hi chhandamna atana thil tul angin a sawi (Johana  3:16; TT 16:31; Rom 10:9; Eph. 2:8,9), a chang chuan simna chauh hi a sawi thung (Luka 24:47; TT 3:19; 5:31; 17:30; II Kor. 7:10), a chang chuan a sawi dun thung (TT 20:21). Rinna dik takah chuan simna a tel zel a, Simna dik takah pawh rinna a awm zel. Simna chu rilru puthmang thlak danglama Pathian rin hi a ni.

Kawng hlimawm ber: Simna

Sual sim hi har kan tih hlawm em avang hian Khawngaihna Chanchinthaa tel lo ang hialin kan ngai ta. A mak khawp mai. Pathian Khawngaihna changtute tan chuan Simna hi phurrit a ni lova, kawng hlimawm ber a ni. Harsa mah se tih theih a ni a, Pathian tanpuina avangin mi tam tak nunah a lang tawh a, a lang mek a ni. A then chuan an sual buru tak san sim nghal mai a, thenkhat thung chu Thlarauvin a hriattir ang zelin simna kawngah an kal. A pawimawh ber chu Krista avanga sual kalsan kha a ni. Sual thiltihtheihna leh tihhreawmna laka fihlim zel hi Kristian nun tinuamtu a ni.
        Simna dik takin rah a chhuahte hi a tha em a ni. Pathian Ram mi kan lo ni ta. Pathian Ram chu vawiin leh nakin thil a ni a. Simna dika simtute chu chu Ramah chuan an lut ta a, ram mi nihna dik tak an nei ve tawh a ni. Vawiina Pathian Ram memberte chauh nakina Vanram member an ni dawn si. Simna avang chuan Pathian thutak kan hrethiam ve ta bawk. II Tim. 2:25-ah, “…thutak hre turin Pathianin an rilru a lamlettir(sim) mai thei a ni…” a ti. Pathian thutak hre thiam tak tak tur chuan sim hmasak a ngai a nih chu. Sual ngaihdamna kan chang. Simna leh ngaihdamna hi a inzawm reng a. Tirhkohte Thiltih 2:38-ah, “Sim ula, in sualte ngaihdam nan Isua Krista hmingin baptisma chang theuh rawh; tichuan, he thil pek, Thlarau Thianghlim hi in dawng ang,” tih kan hmu (cf. Lk. 24:45-47; TT 5:30-31; TT 8:22-23). Simna avangin harhtharna hun a lo thleng thin. (TT 3:20). Rorelna nia kan him theihnan sim a ngai. Tirhkohte Thiltih 17:30-31, “…Pathian kan hriat loh laite kha ani chuan a haider a; mahse, tunah hian hmun tina mi sim tawh turin a ti a ni. Khawvel pum pui hi dik taka ro a relsak hun turn i a ruat fel tawh…” tih kan hmu.
Sim loh hlauhawmna
Pathianin thahnemngai taka sim tura min kohna hi haider mai mai chi a va ni lo em! Hun tha leh hun lawmawm min pein min ko reng dawn si lo. Kawng tam takin vawiina sim mai loh hi a hlauhawm dan a awm.
1. Thinlung tihsak : Pharoa thinlung kha Pathianin a tihsak tih leh aman a tisak tih hi Bible-ah a awm ve ve. A dik ve ve bawk. Thinlung tisak tlat hi sim duh lo tihna a ni a, chutiang mi chu Pathianin a tanpui lo a ni. Aman a tihnem hmasak hnuah chauh simna hi a lo awm thei a ni.
Inlamlet theih tawh lohna hmun thlengin i thinlung i tisak thei a, chumi dinhmun i thlen chuan i kir thei tawh lovang. Vawi khat chu rawngbawltu pakhat hi a thian tha tak hian a rawn kova, innel tak an nih avangin tlang takin, “Thianpa, hei mak i ti mai thei. Ka nupui nen eng emaw chen chu kan innei ta a. Tunah hian ka huaa, kan inkarah inremlohna em em a awm pawh ni lovin, ani hi then a ka fa 3 te kalsan a, midang neih ka duh tlat mai. Ka kohna chhan che chu hei hi a ni. Ka nupui hi ka then hnuah Pathian hnenah ngaihdam dil ila min ngaidam tho ang em?” a ti ta mai a. Rawngbawltu chuan then lo se a ti hle a, mahse a thianpa chuan nula chuan a hip chak em avanga, a neih luih tho dawn avangin, “Pathianin a ngaidam thei ang che em? Thei tehlul ang. Misual ber pawh a ngaidam thin. Petera te, Paula te pawh a ngaidam alawm. Ngaihdamna hi Pathian lam tan a harsa lo, mihring tan chauh a harsa thin alawm. Sual hian Pathian min hlattir zel a- sual kan tih hian keini pawh chu helnaah chuan kan inhnim phum thuk zel a ni a, kan lo kir leh ngei ang tih theihna kan nei miah lo. Pathianin a ngaihdam leh ngaihdam loh tur che tunah hian min zawt a, nakinah ngaihdam i duh ang tih i chiang em, simna a ngaih phei chuan,” a ti a. A thianpa chuan a duh ang ngeiin nupui chu a nei ta a. Mahse, a hla telh telh a. A hnua an inhmuh leh thu kan hriat pawhin chhuanlam fahrah te te a siam a,  a hawikir thu kan hre ta lo a ni.
Tin, Pathianin an sual luat vanga an duh dan dana awm tura a enliam tawp pawh an awm a ni tih hre reng ang che (Rom 1:21-31).
2. Pathian zahngaihna hun a kiam mai thei asin: Duh hun huna sim thei tumah kan awm lo. Pathianin zahngaihna hun min hawnsakah kan innghat ve mai a ni (II Kor. 6:1,2). Mi tam tak an muang sual a ni.
3. Beisei awm tawh lo dinhmunah i awm mai tur asin (Thuf. 6:12-15).
4. Thi thut thei i ni reng. Kan nunna hi kan kutah a awm lo tih a chiang. Kan dam chhung hun tur kan hre lo.
5. Mi tin hi Pathianin an sual a phal chin a nei hrang vek a. Pathianin a phalsak chin che i thleng mai ang tih a hlauhawm hle a ni (cf. Gen. 15:16; Dan. 8:23; Mat. 23:32-35: I Thess. 2:14-15).)
Vana mite lawmna awm chhun: misual sim
                Mihring thiltiha vana mite lawmna hi a vang khawp mai. Bible record awmchhun chu Luka15-ah vana mite leh vana vantirhkohte lawmna chu misual pakhatin a sim hian a nih thu Isuan a sawi. Kan hriat reng a tul hle a ni. I sual i sim khan an lo haw haw hluah hluah a, kut an lo beng dur dur a ni awm e. Kan ngaihhlut thil hrang hrangah hian van lam khi an lawm leh lawm loh sawi a ni lo. Taksa malsawmna kan dawn te, kan hlim viau te hian an lawm thu kan hre chuang lo. Camp chhuak kan hot viau hian lawm thu sawi a awm lo, kan zai tui viau hian an lawm tih a awm lo. Crusade an nei a, i lawm ang u an tih kan hre lo. Amaherawhchu, misualin a sim meuh erawh hi chuan an lo lawm hle thin a ni. A chhan chu, thlarau nuna awmze nei tak tak chu he simna chauh hi a ni tih an lo pawh em a. Simna tel lo chuan van mite leh vantirhkohte hian an awmna van ramah min hmu ve dawn lo tih an chiang em a ni.
                Hman zan khan Luka 15-a Fapa Tlan Bo tehkhin thu kha Pa hmangaihna chanchin a ni tih kan sawi a. Kha mi hma chiaha sawi Duli bo leh Beram bo tehkhin thu hi engmah hre lova bo leh mahnia tlan bo Pathianin a zawn chhuah dan a ni tih kan hria a. Misualte zawng chhuak turin Pathianin hna a rawn thawh hi a Khawngaihna chu a ni. Duli bo  a chhar thu leh beram bo a chhanchhuah thu tawpna kha lo chhiar ve ve la. Misual sim chunga vana mite an lawmzia, vantirhkohte an lawmzia thuin a tlip a nih kha. Min chhanchhuak a ni tih mai a tawk lova, keimahni lam kan sim hian Pathian a lawm a, van mi zawng zawng an lawm tih kan hria.
                Zakaia misual, eiruk hmang hnenah Isua a lawi lut tlat mai. Juda mi zawng zawngin an thinhrik a, an ensan a ni deuh ber mai. Felna Lalpa chu a inah a lut tlat si. Zanriah a ei dawn. Isua a hnenah a luh meuh chuan Zakaia a inhmu chhuak. A sim chiang hle a ni. “Ka sum zat ve pachhiate hnenah ka pe ang; tin, tu lakah pawh thil engpawh lo hlepru ila,  a leh liin ka rul leh ang,” a ti. A sim hneh hle. Hei hi simna chu a ni. Sual leh a rah duh lohna hi. Sual nun hnawlna hi. Sual kalsan hi.
                Unau duhtak, Lal Isua thupuan chhuah, Isua Declaration hi simna thu puan hnuah chiah a lo thleng a nih hi: “Vawiinah he inah hian chhandamna a lo thleng ta, ani pawh Abrahama fapa a ni si a.” Isuan zanriah a kilpui ringawt kha Chhandamna lo thlenna a ni lo. Ka rawn kilpui che chuan Chhandamin i awm a ni mai, a ti lem lo. Zakaian a sim thu a puan chiah khan Chhandamna thu chu puan a ni ta a nih kha. He khawngaihna ropui avanga Chhandamna chang kan sawi theih chu Simna thu puangtute chauh hi an ni e.
                                                                                   *****
                                                                                                                                                                                                                    RE300911




[1] Repentance means changing one’s mind so that one’s views, values, goals, and ways are changed, and one’s whole life is lived differently. Mind and judgement, will and affections, behavior and lifestyle, motives and plans: all are involved. Repenting means to live a new life. (New Geneva Study Bible)
[2] Repentance is a heartfelt sorrow for sin, a renouncing of it, and a sincere commitment to forsake it and walk in obedience to Christ.
[3] The repentance that Christ requires of His people consists in a settled refusal to set any limit to the claims which He may make on their lives. (JI Packer, Evangelism and the Sovereignty of God)

Comments

  1. Thuziak ropui tak leh tha tak a ni e
    Sim tur chu Pathian dan bawhchhiatna sual a hi a ni a. Tupawh thil tisual apiangin dan pawh a bawhchhe thin; sual chu dan bawhchhiatna a ni si a.(I John 3:4)
    He Dan hi khawvel sorkar dan ni lovin, Pathian Lalram dan ngei a ni a, chu chu ten commandmentah hian chiang takin kan hmu a ni.
    Tin, in chungah ka thlarau ka dah ang a, ka dan siamah ka lentîr ang che u a, ka thupêkte chu in vawng ang a, in zâwm ang,” (Ezek. 36:26,27).

    Facebook lama sawi chhunzawm a chakawm hle mai, facebook contact min lo hrilh thei em???

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

CHANCHIN THA NIHNA TAK

Engtinnge Kristian Nun Nghet kan neih theih ang le?

ISUAA DAMNA