Engtinnge Kristian Nun Nghet kan neih theih ang le?

            Chak lo bera inngai tan pawh Kristian nghet tak a neih theih. Beidawn mai tur a ni lo. Thil dang ang bawkin Thlarau lam dan (Krista Isuaa Nunna Thlarau dan, Rom 8:2) a awm a, chu chu kan zawm ve a ngai ang. Kristian nun nghet kan neih theih nan a hnuaia mite hi ngaihtuah ho ila:

1.      Kristianna awmzia hriat chian a ngai.

Thenkhatin Kristian sakhua hi – misual pianthar, a hnua theih ang tawk tawka rawngbawl, tlin lohna laite Pathian khawngaihnain a hliahkhuh vek thin- angin an hria. A dikna chen chu awm mah se he theology hi a puitling lo hle a ni. Kristian nihna chu nun puma Krista vuantu tihna a ni. A khawthlir, a ngaihdan, a nun pumpui hi Krista tarmit atangin a thlir tawh a, Krista zuitu (disciple) a ni tawh tihna a ni. Kan thlarau nun hriltu ber nia kan hriat thin ‘piangthar’ tih tawngkam hi Bible-ah a lang tam lo hle a. Thuthlung Thar chuan ringtute sawina tawngkam atan matheteuo a hmang tlangpui. Chu chiah chu Matthaia 28:18  ‘Thupek Ropui’ kan tiha Isua rilrua awm kha a ni. Khawi kipah pawh amah zui tlattu hi a duh leh a hisapna chu a ni a. Chu chu Kristian tak chu a ni. Keini chuan vanram kai ve nan vawi khat han pianthar zauh tawka kan ngaih hial laiin, Isua thung chuan matheteuo (zuitu) a ngaihtuah daih si. Zuitu nihna atanga i la dawr ngai lo a nih chuan a tak i la chang lo a ni hial ang. Zuitu nihna hi i la hril ngai lo a nih chuan, a tak i la hril lo a ni hial bawk ang.

2.      Thlarauva nun awmzia hriat chian a ngai.

Tunlai thalaite chauh ni lo, Kristiante hriat chian tur pawimawh ber mai chu Thlarauva nun hi a ni. Thlarau mina nun (spirituality) kan hriat fuh loh chuan kan than a thu hle ang. Kan tihsual fo chu Thlarau hnathawh leh Thlarau rah kan ngaih pawlh thin hi a ni. Thlarau hnathawh chu boruak thar tak, hlim harhna leh nun thar, Pathian lam hriat tharna dik tak a ni thei. Hei hi kohhran leh mimalah thleng mawlh mawlh mai sela a duhawm ngawt mai. Mahse hringnun awmzia a ni si lo. Thlarauvin tul a tih huna lo thleng tur ni awm tak a ni. Thlentir tuma beih vak mai pawh a awl avangin Kohhrante inven thiam a pawimawh hle reng a ni. Kristian nun nghet nei tur chuan amah ringtu chu Thlarau Thianghlim hnathawh dik tak a nihzia a hre chiang a. Chuvangin a nunah Thlarau rah, “…hmangaihna te, hlimna te, remna te, dawhtheihna te, ngilneihna te, thatna te, rinawmna te, thuhnuairawlhna te, insumtheihna te…” (Gal. 5:22,23) a lanchhuah a ngaipawimawh ber tih a hre thiam thin. Chu rah chu miten an lo ei dawn si a. A rah aia a hnathawh kan buaipui lutuk zawk chuan kan tisual thei ang. Hetiang mite nun hi a chiri chawk.

3.      Kohhran nihna hriat chian a ngai.

Pathian nihna chu hre chiang thawkhatah kan inngai a ni mai thei. Mahse, Kohhran nihna leh a awmzia kan chian loh chuan Kristian nun nghet neih a harsa fo. A hring a hrana Pathian aiawhtu i hmuh mai theih chu Bible leh Kohhran hi a ni. Mi thenkhat chuan kohhran hi an thlarau san hial nia! I thlarau nun atan Bible tih lohvah chuan Kohhran hi thuneitu bera i hman chhung chuan i che buai har ngawtin ka ring. Bible hi Pathian Thu a ni a, Kohhran hi Krista taksa a ni. Tunlai Kohhran tam tak Bible thu kalha rorel an awm hial tawh a ni awm e. Mizo Kohhran pangngaite hi chu kan vannei a, Bible kalha rorel kan la hlauh em avang hian Kohhran hi rin ngam a la him hle a ni.

Ngaih mihrin tum hram chuan inkhawmpui te, committee te hi a member mihring vek an ni a, rorelna pawh mihring atanga chhuak ni awm tak a ni thei. Amaherawhchu, ringtu kalkhawm, Krista Taksa, a nih avang hian mihring piah lam a che thin tih rin ngam tur a ni. Tha kan tih lem loh te, pawm harsa kan tih te a awm fo mai thei. Mahse, Kohhran hi keini aia lian zawk a ni a, keini aia thuneitu a ni tih pawm thiam hi nun nghet neihna a ni. Nawrh tum laklawh tawh chuan nawrhna tur an hmu thei viau zel a. An nawrhna tawk pawh a awm zel ang ang tih a rin theih (mi tling lo kal khawm kha an ni miau a). Pathian avanga kohhran rorel engpawh pawm thlap mai theite hi an nghet telh telh a, lawmna an hmu tam telh telh thin. Vui leh vaina tur zawng reng chunga kohhran thlirtute tan chuan Kristian nun nghet neih rual a ni lo. Tin, Krista tana nghet tur hian a taksa hmuh phak renga awm kohhran hi a hlutna leh ropuina kan hre chiang lo a nih ngat chuan engtinnge nun nghet kan neih theih teh lul ang?

4.      Mahni kan inphat a ngai.

Heng zawng zawng khaikhawmna chu ‘Not I, but Christ’ tih hi a ni. A thu chuan hre fiah kelh kawlhin, dak thlek thlawkin sawi thei vek mah ila, “Ka chakzawng ni lovin, Krista duhzawng zawk le; Ka duhzawng ni lovin, Krista tha tih zawng zawk le; Ka ngaihhlutzawng ni lovin Krista ngaihhlut zawk le,” kan ti thei a nih si loh chuan chhanchhuah kan ni chuang lovang. Mahni inphat a, Krista dah chungnun zel kan zir a tul. Chu ngei chu Kristian Nun dik tak chu a ni. Pumpelh a awm lo. Hei hi i nuna a lo len zel theih nan practical-a i tih tur tam tak a awm ang:-

(i)                 Rinnaa awm leh awm loh nitin inenfiah tur a ni (II Kor. 13:5)

(ii)               I hnungtawlh tih i inhriat veleh kir nghal tur a ni (Heb.3:12,13)

(iii)             Ni tin Pathian hmaah inlanin ngaihdamna leh tihthianghlimna i dil thin ang (I Joh. 1:9; Thup. 22:14).

(iv)              I thinlung zawng zawngin nitin Lalpa zawng thin ang che (I Chro. 28:9)

(v)                Bible chhiar la, a zirin zir thin rawh (Thuf. 4:13).

(vi)              Midang nena intihchaktawn tur a ni e (Heb. 10:25).

(vii)            Harsatna thleng ngei ngei tura ngaih a ni (Matt. 10:22).

(viii)          Bei hram hram rawh (I Tim. 4:15-17)

(ix)              Lawmman hmu turin tlan ang che (I Kor. 9:24-25; II Tim. 4:7-8)

(x)                Pathianin a tihsak tawh zawng zawng che kha hre reng ang che (Heb. 10:32, 35-39)

Tlangkawmna

Cartoon film hmuhnawm tak Kungfu Panda –ah khan Master Oogway-a(Satel putar) Kungfu thuruk ril ber mai, Dragon Scroll-a ziakin Dragon Warrior chauhvin a chhiar turin an dah a. Dragon Warrior (Panda)-in a tawpa chu scroll chu a han phelh chuan inziak engmah a lo awm miah lo. Beidawng takin a inah a haw a, restaurant-ah a pa a pui leh ta a ni. Tah chuan a pa-in hun rei tak a lo zep tawh chawhmeh siam tui dan (secret ingredient) chu a hrilh ta: “The secret ingredient is that there is no secret ingredient,” (siam tui dan thuruk chu siam tui dan thuruk a awm chuang lo) tih hi a ni. Engmah inziak lohna Dragon Scroll pawh khan chu chiah chu a sawi tum a ni tih hre chhuakin misual Tai Lung-a a hneh ta a nih kha.

Kristian nun nghet nei tur hian ‘thuruk’ a awm chuang lo a. Hriat fuh riau tur pawh a awm lo a ni. Thuruk ber chu thuruk a awm loh hi a ni. Thiam thil engemaw leh Thlarau hnathawh special tak pawh beisei tur a ni chuang lo. Mahni inphata, nitina mahni Kraws put a ni mai e. Chu aia harsa leh chu aia ropui chu a awm lo a ni.