𝐇𝐌𝐄𝐈𝐂𝐇𝐇𝐄 𝐎𝐑𝐃𝐀𝐈𝐍 𝐊𝐀𝐍 𝐇𝐍𝐀𝐈𝐇 𝐓𝐀𝐖𝐇 𝐄𝐌?
India hmarchhak kohhran lian berte zinga mi Presbyterian Church of India General Assembly chuan rawngbawlna atana hmeichhe nemngheh chungchang a sawi thar a. An chai chhunzawm zel dawn pawh ni awm tak a ni. Chutih laiin he thu hi thil thar tehchiam a ni lem lo tih kan hre tlang a. Tun hma pawhin an lo buaipui fo tawh thin a ni. A tang nasa zualte phei chu tang ve thei tak an ni thin. Mahse kalphung pangngai tihdanglam erawh harsa kan la ti tluang zel thung.
Zorama kohhrante zingah Baptist Church of Mizoram hian minister atan hmeichhe pakhat chu a nemnghet tawh a, nemngheh kohhran upa an nei nual tawh bawk. Kohhran dang hi chuan an la ti hlawm lo a ni awm e. Salvation Army erawh hi chuan rawngbawlnaah mipa leh hmeichhe inthliarna awm lovin thiam takin an kal mawp mawp mai a. Kohhran danga buaipui laih tur rawn irh chhuak leh thin thil tam tak hi an hmachhawn ve lem lo. Hetih lai hian hmeichhe nemngheh leh a kaihhnawihah thil sawi leh ngaihtuah tur tam tak a awm.
𝐇𝐦𝐞𝐢𝐜𝐡𝐡𝐞 𝐝𝐢𝐧𝐡𝐦𝐮𝐧 𝐬𝐢𝐚𝐦𝐭𝐡𝐚𝐭
Kum 1994-a Mizoram Gospel Centenery kan lawm laia kan hotute thu sawi ka hriat reng pakhat chu Chanchin Thain Mizo hmeichhiate dinhmun a siam that nasatzia thu a ni. Ngaihnawm tham a tling. Chanchin Tha enga thil langsar ber tur pakhat chu mi hnuaihnung ten zalenna leh hmasawnna an lo hmuh zel hi ni ve ngei ang. Kan pi leh pute nunphung, tharum hmang ringawta ei zawn leh sa/ral bei reng renga khawsaknaah kha chuan hmeichhe awm nem zawkten chanvo sang lua an nei thei lo a nih kha.
Suala tlu tawh mihring rilru pangngai chuan chutiang dinhmunte chu remchanga hmangin inrah beh leh palzut a lo awlsam em em bawk thin si a. Thui tak chu thil pangngai tak leh ni awm renga ngaihna an lo nei mai thin a ni. Sapho rawn thlen hnuin khawvel changkanna rilru leh Chanchin Tha engah Mizo hmeichhe dinhmun pawh a tha telh telh a. Tunah phei hi chuan India ram thlirin kan hmeichhiate hi zalen ber pawl leh khawtlang leh chhungkuaah pawh chanvo tha pawl tak chang thin an ni mai ang em tih hi zawh theih tak a ni. ‘Hmasawn a ngai tawh lem lo,’ kan tihna chu ni hauh lo sela.
𝐈𝐧𝐭𝐥𝐮𝐤𝐭𝐥𝐚𝐧𝐧𝐚 𝐫𝐢𝐥𝐫𝐮
Hmeichhe ordination chungchang hi rawngbawlna atana nemngheh leh nemngheh loh thu hrim hrim aia lian a kaihhnawih thei a. Chu lai tak chu kan sut fuh loh chuan kan tal hnawk rei thei hle dawn niin a lang. “Hmeichhia leh mipa hi kan intluktlang vek a (egalitarianism), khawtlang/chhungkua/kohhranah kan chanvo pawh a inang zel tur a ni. Rawngbawl tura nemngheh pawh hi hmeichhiate chanvo ve reng tur a ni a, Kohhran hian a ti lo a nih chuan an dikna chanvo hi a laksak a ni,” ti ang zawng a Feminist ideology innghata ngaihdan kan neih chuan tuna kan khawtlang nun thlirin ordination tul tihna hi la hnawng rei viau ang tih a rin theih a ni.
Hei lo zawng deuh a, “Pathian chuan hmeichhia leh mipa te awm dan tur a rel fel vek a. Kan nihna leh chanvote inang lo (complementarianism) mah se a pawimawhin a hlut dan a inang vek a ni. Bible hun leh tun hmain hmeichhiate hian sakhaw thila hruaitu nihna, puithiamna hnate lo thawk thin lo mah se, tunlai khawvel danglam tawh tak leh hmeichhiate pawhin mipate ang thova thil tam tak an tih theih tawhnaah hian rawngbawl tura serh hran te neiin han nemnghehte pawh a tha ve tawh lawm ni? Bible zirtirna leh Pathian thu chhut dan pawhin a khap bur lem em ni?” ti zawngin thluk ta ila chuan rel ho pawh a hnip deuh zaihin ka ring thin.
𝐁𝐢𝐛𝐥𝐞𝐢𝐧 𝐞𝐧𝐠 𝐧𝐠𝐞 𝐚 𝐬𝐚𝐰𝐢?
Hei hi mi tam zawkin hemi thu chungchanga thutlukna siam tuara an ngaih chu a ni ang. Mahse chutia thu tihtluk awlsam tak chu a ni lem lo. Bible-in sakhaw rawngbawlna a lantir dan leh Kohhrana hruaitu nihnate a sawi danah chuan hmeichhia hi an lang tam lem lo tih chu a hriat theih mai a. Tin, kohhran hruaitu atan hmeichhiate a sawi lanna a awm lem lo tih chu hnial hleih theih a ni lem lo a ni. Amaherawhchu, khawvel than zel dan en chung a, kawng engkima hmeichhiate tangkaizia leh thiltihtheih dan te, Pathian rawngbawl tura koh an nih ve dan leh mawhphurhna sang tak an koa dah a ni ve tho dan zawng zawng, Biblea innghata thoa sawi theih a nih takah chuan he thilah hi chuan Kohhranin thuneihna fel takin a hmang ve thiang dawn lawm ni? tih ngaihdan a neih theih ve tho a ni.
Kan thianpa New Testament Scholar nih tling chuan, tunlaia ‘ordination’ (nemngheh) kan han tih tak diak diak ang hi chuan Bible hunah pawh khan an hmang chuang lem lo va. Hetianga in ‘nemngheh’ hi chu Rom sorkar hunlaia an tihchhuah a ni awm zawk te, tiin a sawi a. Ani hi chuan chuti taka han ngaih puithu em em tur a awm lo a, chuti taka han ngaihsan em em tur pawh a ni chuang lovang, a ti mai. Kohhranin mi a nemngheh hian kohhran rawngbawl tura serh hran bik tihna mai chauh a nih dan a awm a. Nemngheh leh nemngheh loh hian Pathian rawngbawlna hrim hrim a dal lem lo hle tih pawh a lang nghal bawk. A mamawh ang zelin Kohhran chuan a hna thawktu turte chu a la mai ang a. ‘Hmeichhia chauh’, a ti emaw, ‘mipa chauh’, a ti emaw a duh ang ang a ni mai ang chu. Tu pawh ni ila rawngbawlna dinhmun hrim hrim hi phu ve nia inhriat te, kan dikna chanvo nia inhriat viau te, kan chan ve theih nana a suala sual tak mai te hi a ‘thlarau’ lo deuha ngai te pawh an awm!
𝐇𝐦𝐞𝐢𝐜𝐡𝐡𝐢𝐚 𝐯𝐬 𝐌𝐢𝐩𝐚
Chhungkua, khawtlang leh kohhrana hmeichhe dinhmun chawi san zel ‘women empowerment’ tih te hi chu ngaihtuahna hmang thei tupawhin tha an ti em em ang a. Hmeichhia an nih avanga a hranpa taka hnuaichhiah leh tihretheih tuar phei chu tan lo an vang viau ang. Tunlai khawvelah lehkha thiam theihna lamah te phei hi chuan hmeichhiate hi invawng leh tum fel tak nei an nih zawk thin vang pawh aniang a, an ti tha zawk ta mah mah emaw tih theih a ni. Office hrang hrang leh politics, sumdawnna leh kawng engkimah hian hmeichhe ‘leadership’ hi kan pawm thiam khawp mai. Tuman harsatna an nei lo niin a lang.
Sakhaw
rawngbawlnaah erawh a la danglam deuh tih kan hre tlang a. Thenkhatin siam that
ngai an tih viau lai hian hetah tal hi chuan a nihphung pangngaia kal ngaia hria
pawh an awm nual tho. Eng pawh ni se, Pathianin hringfate min duan dan, kan
taksa leh rilru puthmang a siam dan zawng zawngah hian mipa leh hmeichhia hi
kan mawhphurhna a inang lova, kan chakna ruam pawh a thuhmun lo tih a chiang
khawp mai. Hei hi hre rengin rilru hmang thiam ila. Khuarelin a rem fel sa bawh
pelh si lova mawi leh tha thei ang bera Pathian ropui nana kan par chhuah theuh
hi a pawimawh ber a ni. Chumi dal thei anga lang chu kan hnawl ngam theuh a
ngai thung ang.
*****
Comments
Post a Comment