KOHHRAN RAWN A TUL TA LO MAW?

                          KOHHRAN RAWN A |UL TA LO MAW?

-       RE Ralte

MLTP Act chungchangah kan Minister thusawi, kohhran chu zah hle mah se an rawn tawh dawn loh thu leh, an duh dana kaltlangpui an tum thu a sawi khan ka rilru a dek zar mai. Min ngaihtuah thui tir hle a ni. Sorkar hmalakna kawng hrang hrangah hian Kohhran hi a inrawlh vek lem lo va, a aw a chhuah tawhna leh a duhdan chiang tak hriat a nihna thilah ‘Kan rawn dawn lo,’ han tih tlang pap mai chu political move \ha tak a ni meuh ang em le? te ka lo ti ve mai mai a.

          A thuhrimah tunlai Mizote hian kohhran thu hi kan ngaisang tak tak em le? Inthlan hma khan chal hnawih sen chungchangah kan CM zahawm tak kha a \awng sual tih theih a ni a, kohhran lama mawhphurhna sang chelhtuten na ang reng takin an chhang let a nih kha. Political party dangin remchanga lak tumin an vuak vun belh chiam hnuah pawh vote lamah chuan engmah a su kaw vak lem lo tih kan hria. |henkhat phei chuan, ‘Kohhranin a khak tawh chu an la tling ngai lo…’ te pawh an ti hial kha a nia. A khak phei chu ka hre lem lo a.

          Kohhran tan pawh a fimkhur a \ulzia a lang dawn chauh a ni mai thei. Hlamzuih chungchangah pawh kan NGO lian ber YMA nen an khuang rual lo chu a nih hi. Mi \henkhatin chak taka an sawi thiam mai avangin thu hmin em em lo kan pass ta mai mai a nih pawh a hlauhawm ve tho mai. Synod meuhin a pass tawh chuan a zahawm lo thei si lo. Kan pass turah a sawhkhawk tur nen lam kan chiang tawk ta lo em ni? Ramri chungchang thu Synod hnuhnung bera pass tak te kha, kohhran huang a ni lo chu ka ti ngam hauh lo va, mahse a tih tur a ni chiah em? tih erawh chu ngaihtuah tham a ni ka ti. State \heuh \heuhah \an bik nei angin a lang ang tih ka lo hlau ve a, pass kher lo hian ‘voice’ a nei thei tho lawm ni? te ka lo ti ve mai mai.

          Zu khap chungchangah erawh hi chuan a duhna leh a duhdan a lo tichiang tawh a. A la tidanglam lo tih kan hria. Kohhran chuan ram leh mimal ‘morality’ a vei tur a ni a, chumi kawngah humhalha \ha thei te, inzirtira \ha thei te, khapa \ha thei te pawh a lo awm mai thei. A tih tur chu a tih a \ul a ni. Mizoram zu khap hi a hlawhchham chiang hlein an sawi \hin. Zu \hat lohzia hria leh, he thil \ha lo tak hawtu zawng zawng tan chuan MLTP Act hi thil lawmawm tak a ni lo thei lo. Kan implement hlawhtling tawk rih lo a ni mai thei, khap pawha hlawhtling lo hi khap loh ta ila eng ang takin sawp nasa ang maw?

          Ka ngaihtuahna te ka han phawrh zel teh ang:

1.    |henkhat chuan ‘in dan inzirtir thiam’ an sawimawi. Kan inzirtir thiam dawn a nih chuan MLTP Act nei chung hian inzirtir thiam a awl zawk ka ring (Inzirtirna tur ‘thil’ kha kan hmuh tho si chuan!)

2.    |henkhat chuan, “Zu a tam tho, a to deuh a ni mai,” an ti. A van avanga to taah ka lo ngai ve ngawt a. Chu chu thil \ha tak a ni. In duh hramte chuan to deuhvin an lo in zel mai a niang chu.

3.    “Zu chhia a titam,” an ti bawk. Zu hi a chhe sa hrim hrim a ni a, chhia a\angin chhe lehzual a tam tihna mai a ni. Zu chhia (chhe lehzual) a lo tam a nih pawhin zu in \hat lohzia leh hlauhawmzia min tuhtu pawimawh tak angah ngai zawk mai ang.

4.    Zu khap duh lotu tam zawk hian heti taka an huatna chhan chu an duh duha in tur awm lova a ‘van’ vang hi a nih zawk ka ring tlat.

5.    Khawlaia zu rui an tlem zawk tak em em hi a hlawhtlinna a lanna a ni dawn lawm ni? Police pakhat zu in ngai lo ka zawh chuan, “Zu khap bur hi a \ha ka ti…man tur an tlem phah em mai,” a tih chu.

6.    |hian pakhat Zoram pawna khawsa chuan, “Hetah chuan pian thar pawh a har…duh huna in mai theih a tam em mai…Zoramah chuan zu nghei pawh awl tak a ni,” a la ti thei cheu a nih chu! A van chu a van phah a ni.

7.    Zu chhiah kan it avangin permit neia zawrhtir kan chak niin a lang. Permit nei zu dawr lam hnaiah han inhawng ta se….a rapthlak hial dawnin ka hria.

8.    Zu khap burna dan hi \ha ka tih nachhan chu, a in mi leh ngawlvei tawh ten in tur an hmuh leh hmuh loh lam aiin naupang la in ngai lote ven a awlsam sawt vang a ni. A duh laklawh chuan ‘engkim kalsan huamin’ an lo in thei zel a ni mai thei. Duh nachang pawh la hre lo, a awm loha la in lo mai \hangthar tam tak hi chhan an awl zawk ngei ka ring.

Zu khap bur duhtuten kan duh nachhan chu mi tam takin an in loh phah a, a van phah a, in a har phah a ni tih kan hria a. Phalraia hlawk theihna awm a lo awm a nih pawhin kan it ngam lo a ni ang. Phalrai duhtute duh chhan erawh chu in tur awm se, in thiam ila, sum tam tak sorkarin hmuh phah se, zu chhe in leh zu zawrh vanga buaina leh innghirnghona hi a tlem sawt ang an ti a ni deuh mai.

Duhthusam ramah(idealism)  kan cheng nasa ve ve tih chu a lang mai a. Kan pawm ve ve erawh chu he MLTP Dan hi \ha kan ti ve ve a, a kenkawh dan (implementation) hlawhtlin leh tlin lohvah ngaihdan a rual ta lo a nih hi. Kei chuan, a hlawhtlin lohna an sawi zawng zawng pawm tel pawh hian phalrai ai chuan a la hlawhtling zawk, ka la ti fan a nih.

                                                                                    *****RE06021014*****