Posts

Showing posts from 2021

๐Ÿ…บ๐Ÿ†๐Ÿ…ธ๐Ÿ†‚๐Ÿ…ผ ๐Ÿ…ฐ๐Ÿ†‚-๐Ÿ…ฐ๐Ÿ…ท

Image
Kum khat chhunga kan hun nghahhlelh ber chu a lo thleng leh ta a. Nikum lamah mumal lo takin kan tlingtla tawh a, kumin pawh kan duhthu chu a sam chiah dawn lo a nih leh hi. Kan tum buau hlawm a nih pawhin โ€˜duhtawkin kan hmang zing tawh alawm mawle,โ€™ tih mai a finthlak hmel e. Engemaw zawng chuan Pathianin Krismas laimu zawk ngaihtuah chiang turin min duh te pawh a ni mai thei asin. A hlimhlawp lama tlan reng kan tam thin kha. Krismas tak tak lawm kum ni zawk hlauh se! ๐—ž๐—ฟ๐—ถ๐˜€๐—บ๐—ฎ๐˜€๐—ฎ๐—ต ๐—ต๐—ถ๐—ฎ๐—ป ๐—Ÿ๐—ฎ๐—น ๐—น๐—ผ ๐—ฝ๐—ถ๐—ฎ๐—ป๐—ด ๐—ธ๐—ฎ๐—ป ๐—น๐—ฎ๐˜„๐—บ Ka vai thian neihve pakhatte kohhran chuan Krismas an hmang duh miah lo. An ngai Kristian lem lo a ni! Ringtu theuh theuh ngaihdan a dang mang e maw. Kan zingah pawh tun thlengin mi thenkhat sawipawr tum tlat an awm leh thin. Tin, kan hre sual chawk bawk a. Krismas hi Isua birthday emaw lo ti tlat kan awm leh thin. December 25-ah hian a piang chiah nge chiah lo tuman an hre lo. Mahse hemi nia a pian lawm hi a pawina a awm lem lo thung. Hemi niah hian a lo...

๐Ÿ…บ๐Ÿ†๐Ÿ…ธ๐Ÿ†‚๐Ÿ†ƒ ๐Ÿ…ฐ ๐Ÿ†๐Ÿ…ธ๐Ÿ…ป๐Ÿ†๐Ÿ†„

Image
"๐ป๐‘’ ๐‘Ÿ๐‘–๐‘™๐‘Ÿ๐‘ข, ๐พ๐‘Ÿ๐‘–๐‘ ๐‘ก๐‘Ž ๐ผ๐‘ ๐‘ข๐‘Ž ๐‘๐‘Ž๐‘คโ„Ž๐‘Ž ๐‘Ž๐‘ค๐‘š ๐‘๐‘Ž๐‘ค๐‘˜ ๐‘˜โ„Ž๐‘Ž, ๐‘›๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘š๐‘Žโ„Ž๐‘›๐‘–๐‘Žโ„Ž ๐‘Ž๐‘ค๐‘š ๐‘Ÿ๐‘Ž๐‘คโ„Ž ๐‘ ๐‘’; ๐‘Ž๐‘›๐‘– ๐‘ง๐‘Ž๐‘ค๐‘›๐‘”๐‘–๐‘› ๐‘ƒ๐‘Ž๐‘กโ„Ž๐‘–๐‘Ž๐‘› ๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘Ž ๐‘Ž๐‘ค๐‘š๐‘Ž, ๐‘ƒ๐‘Ž๐‘กโ„Ž๐‘–๐‘Ž๐‘› ๐‘ก๐‘™๐‘ข๐‘˜๐‘Ž ๐‘Ž๐‘ค๐‘š ๐‘โ„Ž๐‘ข ๐‘กโ„Ž๐‘–๐‘™ ๐‘กโ„Ž๐‘™๐‘Žฬ‚๐‘˜โ„Ž๐‘™๐‘’๐‘™โ„Ž โ„Ž๐‘™๐‘’๐‘–โ„Ž ๐‘กโ„Ž๐‘’๐‘–โ„Ž๐‘Žโ„Ž ๐‘Ž ๐‘Ÿ๐‘ข๐‘Ž๐‘ก ๐‘™๐‘œ ๐‘ฃ๐‘Ž, ๐‘š๐‘–โ„Ž๐‘Ÿ๐‘–๐‘›๐‘”๐‘ก๐‘’ ๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘Ž ๐‘™๐‘œ ๐‘๐‘–๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘–๐‘›, ๐‘๐‘Ž๐‘ค๐‘–โ„Ž ๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘Žโ„Ž ๐‘Ž ๐‘–๐‘›๐‘ ๐‘–๐‘Ž๐‘š ๐‘Ž, ๐‘Ž๐‘š๐‘Žโ„Ž ๐‘™๐‘’โ„Ž ๐‘Ž๐‘š๐‘Žโ„Ž ๐‘Ž ๐‘–๐‘›๐‘ก๐‘–๐‘ก๐‘™๐‘Žฬ‚๐‘ค๐‘š ๐‘ก๐‘Ž ๐‘ง๐‘Žฬ‚๐‘ค๐‘˜ ๐‘Ž. ๐‘‡๐‘–๐‘›, ๐‘š๐‘–โ„Ž๐‘Ÿ๐‘–๐‘›๐‘” ๐‘Ž๐‘›๐‘”๐‘Ž ๐‘™๐‘œ ๐‘Ž๐‘ค๐‘š๐‘–๐‘› ๐‘Ž ๐‘–๐‘›๐‘›๐‘”๐‘Ž๐‘–๐‘ก๐‘™๐‘Žฬ‚๐‘ค๐‘š ๐‘Ž, ๐‘กโ„Ž๐‘– ๐‘˜โ„Ž๐‘Ž๐‘ค๐‘ โ„Ž๐‘–๐‘Ž๐‘™๐‘Ž ๐‘กโ„Ž๐‘ข ๐‘ง๐‘Žฬ‚๐‘ค๐‘š๐‘–๐‘› ๐‘Ž ๐‘™๐‘œ ๐‘Ž๐‘ค๐‘š ๐‘ก๐‘Ž ๐‘Ž, ๐‘˜๐‘Ÿ๐‘Ž๐‘ค๐‘ ๐‘Ž ๐‘กโ„Ž๐‘–โ„Ž๐‘›๐‘Ž ๐‘›๐‘”๐‘’๐‘– ๐‘โ„Ž๐‘ข." (๐‘ƒโ„Ž๐‘–๐‘™๐‘–๐‘๐‘– 2:5-8) โ€˜He rilru Krista Isuaa awm bawk kha nangmahniah pawh awm rawh se,โ€™ tiin Tirhkoh Paulaโ€™n ringtute a fuih sauh sauh a. Eng ang rilru hi nge Krista rilru chu ni tih kan hriat a ngai ta a. Hnam bil rilru a ni lo phawt a, hausak tum tak rilru a ni lo a, lar tum tak rilru pawh a ni lo a, thu duh tak leh mite diriam tak rilru nen chuan dang tak a ni. Ma...

๐—ฅ๐—œ๐—ก๐—š๐—›๐—Ÿ๐—˜๐—Ÿ๐—ง๐—จ ๐—ง๐—”๐—ก ๐—ง๐—›๐—จ ๐—ž๐—”๐—  ๐—ž๐—›๐—”๐—ง (๐˜ผ ๐™‹๐™๐™ž๐™ก๐™ค๐™จ๐™ค๐™ฅ๐™๐™ž๐™˜๐™–๐™ก ๐™€๐™ญ๐™š๐™ง๐™˜๐™ž๐™จ๐™š)

Image
Thil chhรปt mi tak i ni a. Tlang kam mai maia innghah i duh ngai lo. Hnial hrรขt leh thu duh nih i hlawh a. Mahse thudik i zawn vang a ni zawk si a. Thatchhiat avanga ngaihsamna chu i huatzawng a ni a. A lan dan anga pawm mai hi tam zawk nih dan ni mah se, thudik erawh chu a phen hretah a awm แนญhin tih hretu i ni. Rousseau-a chuan, โ€œMi รข tam zawkte chuan mi fing awmchhunte pawh mi รข an ti hlauh thung,โ€ a lo tih kha i vawng ru khiau a, i zam lo. Zam tur pawh i ni lo ve. ๐—ฅ๐—ถ๐—ป๐—ต๐—น๐—ฒ๐—น๐—ต ๐—ต๐—ถ ๐˜๐—ต๐—ถ๐—น ๐—ฎ๐˜„๐—บ ๐—น๐—ผ ๐—ฎ ๐—ป๐—ถ ๐—น๐—ฒ๐—บ ๐—น๐—ผ I lo chhiar zau deuh hnu chuan thรปk zawkin finna khawvel i luhchilh a. Science thil hmuh chhuah thar lam, biological leh chemical lam hmasawnna nasa tak leh physicist te theory ropui tak tak rawn vawrh chhuahte chuan i Pathian rinna pawh a tiderthawng แนญan deuh a. Ring lo historian ho leh sociologist ho khawtlang nun chhui dante chu dik riaua hriain, pawm chiah duh mang si lo hian i lo chhรปt ve hrauh hrauh แนญhin a. Mihring rilru kalhmang leh nihphung Psychoanalyst...

๐—ž๐—ข๐—›๐—›๐—ฅ๐—”๐—ก: ๐—›๐—จ๐—ก ๐—Ÿ๐—”๐—œ๐—›๐—”๐—ช๐—Ÿ (๐—”๐—— ๐Ÿฑ๐Ÿฌ๐Ÿฌ-๐Ÿญ๐Ÿฑ๐Ÿฌ๐Ÿฌ)

Image
Hun laihawl (AD 500-1500) tir lamah Rom sorkar chak ta lo leh Islam sakhua lo len bakah kohhran chhungkua a tawih ruk avangin kohhran a tlahniam hle a ni. Chauh chhung erawh hi a rei lo lem lo a. Kum AD 1000 a lo nih meuh chuan Europe ram pum puiah kohhran a ding hman vek tawh a ni. Politics leh khawtlang nunah kohhran dinhmun a nghetin Pope thuneihna pawh a sang sawt hle. Zirna lamah โ€˜scholasticismโ€™ an tih chu uar thar a ni a. Hei hian vawiin thlengin hnuhma a nei thuk khawp mai. Kum zabi 7-na a Muslim sakhua rawn piang chuan Africa hmar lam leh Palestina rama Kristianna chu a rawn khawih buai tan ta bawk a. ๐—ฉ๐—ฎ๐—ป๐—ด ๐—น๐—ฎ๐—ถ, ๐—–๐—ต๐—ฎ๐˜‚๐—ต ๐—น๐—ฎ๐—ถ Isua pian atanga kum 1000 a liam meuh chuan Kohhran chu pawl hausa ber, sorkar ai pawha thiltithei zawk a ni tawh a. Puithiam, bishop, archbishop leh Pope-te thuhnuaiah Kohhran chu a awm a, mi zawng zawng kohhran chhunga an awm tlat si avangin Kohhran chuan khawthlang ram chu a awp a ni ringawt. Pope chu sorkar Lal leh Roreltu te aiin a lal zawk ...

๐—ž๐—ฅ๐—œ๐—ฆ๐—ง๐—œ๐—”๐—ก๐—ง๐—˜ ๐—Ÿ๐—˜๐—› ๐—”๐—ก ๐—–๐—›๐—˜๐—ก๐—ก๐—” ๐—ž๐—›๐—”๐—ช๐—ฉ๐—˜๐—Ÿ

Image
Tunlai khawvelah hian sakhaw ngaihhlutna hi a tlahniam nasa hle tawh tih mithiamte chuan an sawi thin. Chu chu sakhaw mite zingah a nih laiin, Pathian awm ringlo (Atheist) te zingah a ni nasa zual. Kum 2001-a World Trade Center an sutchhiat hnuah phei kha chuan Sakhua hi buaina thlentu anga ngai an tam ta hle a. Firfiak pawl rapthlak tak takin an che thin bawk si nen. โ€˜Sakhua kan mamawh lo, sakhua hi buaina thlentu a ni zawk,โ€™ tih hi thangtharte tuh an tum ber a ni. Ziaktu lรขr tak Salman Rushdie chuan, โ€œSakhua hi hmanlaia mihring mawl lai thil a ni a, tunlai indona hmanraw tha ber ber nena an tan kawp chuan thil hlauhawm tak a ni theiโ€ฆNgaihdan dang zawng zawng ang thovin sakhua hi zir chian, sawisel leh a tul chuan inthlahrung hauh lova kan endawng pawh a phu,โ€ a ti. Thangthar tam tak chu sakhua hi thil hnawksak, Pathian hi awmze awm lo angah an ngai a. Hriatna tihpun nan science an duh tawk a, nun hona atan pawh sorkar tha neih chu a tawkah an ngai tawh a ni. ๐—ฃ๐—ฎ๐˜๐—ต๐—ถ๐—ฎ๐—ป ๐—ป๐—ด๐—ฎ๐—ถ๐—ต...

๐Ÿ…ธ๐Ÿ†‚๐Ÿ†„๐Ÿ…ฐ ๐Ÿ…ฒ๐Ÿ…ท๐Ÿ…ฐ๐Ÿ†„๐Ÿ…ท

Image
โ€œHnam tinin Pathian kan nei แนญheuhva, kan hriat thiam dan leh pawm thiam danin kan hmu แนญheuh alawm. Kristian hi kan dik ber chuang lo vang. Sakhaw dang bia pawh an แนญha thoโ€ฆ,โ€ i ti rilru fo a lo nih chuan โ€˜I ti mah mah lo ang maw?โ€™ tih bawk hi ka zawh let tur che a ni ang. A nia lawm, culture tin hian hmuh dan leh pawm dan kan nei แนญheuh. Amaherawhchu, kan pawm dan a inchen lo hle. Kan thurin danglam hlawm zia chu han sawi mai sen pawh a ni lo. Buddha khan Pathian awm leh awm loh pawh a zirtir lo va. Hindu rinnaah chuan a tawpkhawk (Ultimate Reality) chu ze nei lo, hriatna nei lo, duh dan pawh nei lo (Impersonal Brahman) a ni. Muslim te chuan, โ€œZawlnei Muhammada khan thilmak (miracle) engmah a ti lem lo, Quran a ziak kha thilmak a tling tawk a, a dang a mamawh belh lo,โ€ an ti tlat a. Chuvangin, Pathianin Arabic แนญawnga a pek chu Arabic แนญawng ngeia zir tur leh hriat tur a ni tiin nghet takin an ring. Sankara, Hindu sakhua zirtirtu pawimawh tak chuan, โ€œBrahmin (Hindu hnam sang) a piang i nih...