𝐌𝐈 𝐋𝐈𝐀𝐍𝐓𝐄 𝐓𝐋𝐔𝐊 𝐍𝐈 𝐂𝐇𝐔



Tun hnaia Bangladesha thil thleng chuan rilru a thawng ngei mai. Thil tam tak min ngaihtuah tir lo thei lo bawk a. He khawvel lalna leh thuneihnate tlo lohzia leh kumhlun tura kan ngaihte pawh an chutih loh thinzia, thu nei bera langte hmuhsit leh cheksawlh hun lo thleng mai thinte nen. Rui lo hai lo chuan hringnun awmzia hriat a ngaihzia kan hmu, kan duh phawt chuan. Tam tak lah hi thil tha ber hria ang mai hian kan duh zawnah a dike maw dik lo emaw ngaihven chuang lovin kan la phe vut vut mai si a nih hi. Chung lam khi chuan inngaihtuahna hun tha zawng min pe ngei thin mawle.
𝐁𝐚𝐧𝐠𝐥𝐚𝐝𝐞𝐬𝐡 𝐛𝐮𝐚𝐢𝐧𝐚
Lungawi lohna khawvel an lo ti mek mek bawk a, hmun tin maiah hian buaina duhawm lo tak a awm ni mai tur a ni. Kan thenawm ramah hian a nasa duh phian lehnghal. Myanmar an buaina a rei tawh a, Pakistan lah remna thlen ni awm lo tluk a nia, Sri Lanka thlengin mi thawng tawk a awm reng, tunah hian Bangladeshin a han zui leh a. Khawvelah hian muan veng vengna hi chu a awm mawh dawn a nih hi. Tuna buai lem lote pawh hian heti reng hi kan ni kher lovang tih hriain kan fimkhur a ngai hle mai. India ram phei chu buainain min hual vel a ni ringawt tawh a ni. Keimahni ram chhung buaina sawi tel phei chuan chuti hlauh chu a nia.
Bangladesh hi tunhma chuan East Pakistan an ti thin a, East leh West Pakistanin a karcheh kha India tan chuan a nuam tehchiam lo. Bangladesh a piang ta a, India thian tha tak a ni zui ta. Chutih laiin buaina neuh neuh chu an nei reng mai. Sipai rorelna ringawtah pawh vawi 29 lai an awm tawh a. Bangladesh sipaite chu Pakistan sipaite ai chuan democracy rilru an pu ni tur a ni, a hnuah mipui inthlanna an neihpui mai zel bawk a. Tuna an buaina lo irh chhuahna chu Bangladesh independence sual chhuaktute thlahte tan sorkar hna 30% lai hauh an tum vang a ni a. Zirlai hovin an do nasa hle a. Sorkarin a thu a zuk hnuah pawh boruak a sosang ta zel a ni. Mi thenkhat chuan opposition lam leh ram dang atanga kheuhtu an awm vang niin an ngai.
𝐍𝐮 𝐫𝐨𝐩𝐮𝐢 𝐡𝐧𝐚𝐰𝐥 𝐧𝐢 𝐜𝐡𝐮
Nu ropui tak Sheik Hasina chuan a zawna kum 15 lai Prime Minister a nih hnuah mualpho taka vawrh thlakin a awm ta. Term khat a lo PM tawh nen phei chuan kum 20 ang vel a lal tawh a, Opposition leader hi kum 10 deuhthaw a lo ni tawh bawk a. Chuti chung chuan ama chenna in ngeiah pawh him tawh lovin India ramah helicopterin a thlawk chhuak vung vung mai nih kha. Bangladesh sipai zawng zawng pawhin an hum zo tawh lo ni ngei tur a ni. Hmuhsit, diriam leh huatna nasa taka huain an ram lal ber in an suasam a, an khumpuiah te an mu a, an chaw te an ei sak a, an bungrua nasa taka an tichhe lai te pawh social media a rawn viral a nih kha. A lal lai ngaihtuah phei chuan a chan a chhe teh e. Bangladesh zalenna sual chhuaktu a pa lim ropui taka ding lur thin pawh zahna awm map lovin an vaw chhe siah siah mai a ni.
Sheik Hasina politics hringnun hi tluang tak a ni bik lo va. A pa Sheik Mujibur Rahman, Bangladesh zalenna sual chhuaktu leh President hmasa ber, phei kha chu jailah a tang deuh reng mai a ni awm a. Chutih laiin Bangladesh politics-ah a invawrh chho zel a, hun rei tak chu Prime Minister a ni ta a ni. A PM nih chhung record hi thatna leh that lohna a awm a. Bangladesh hi a chawi kang hle tih loh theih lohvin ei bar zawnna lamah an thang a, India leh China a be tha thiam ve ve a. Muslim firfiak pawl a do hneh viau bawk a ni awm e. Bangladesh hi sakhaw zalenna ram a nih theih nan a thawh hlawk hle a, India hmelma deuhva ngaihte a seng bo thiam viau a ni awm e. Kum 2018-ah ‘Most Influential People in the World’ tih Time Magazine-in a thlanah a tel pha a. Forbes Magazine-in ‘100 Most Powerful Women in the World’ a thlanah kum 2015, 2018 leh 2022-ah te a tel bawk. Nu namai a ni lo. Bangladeshah na na na chuan thu ber ber tak a ni thin.
𝐇𝐦𝐚𝐧𝐡𝐦𝐚𝐰𝐡 𝐩𝐨𝐡 𝐥𝐞𝐡 𝐟𝐢𝐦𝐤𝐡𝐮𝐫 𝐚 𝐧𝐠𝐚𝐢 𝐳𝐮𝐚𝐥 𝐭𝐡𝐢𝐧
Driver fing chuan a hmanhmawh poh leh fimkhur ngaihna a zual tih a hre thiam thin a. Chutiang chiah chuan Bangladesh thil thleng hian hringnuna mi tlan chakte fimkhur a ngaihzia a lo lang ta a ni. Heti taka mualphoa an han hnawl ta hi eng vang nge ni ta ang? A chet thatna ruamah tha viau mah se a chet hriamna lamah chuan a che hriam viau ni tur a ni. A lam tangte a duat thiam viau laiin lehlam pawl chungah a rawng thiam hle bawk a. Jail bang zut tir a ngahin a dan siam thar hmangin a che dictator viau thin a ni awm e. Kumin kum tira an inthlang te kha a thling hneh hle nachungin hre chiangte chuan Opposition party ten an boycott vang a ni an ti (Seat 300-ah 153 chu vote thlak lovin an la!). Politicsa a khingpui ber Khaleda Zia phei hi chu ‘house-arrest’-in a dah reng mai a ni. A hmelma mi 87000 te case a file sak tawh a, mi 125000 a man tawh, nia sawite pawh an awm. Tuna Interim PM ni ta Economist Muhammad Yunus, Bangladesh mi retheite a chawi san nasat em avanga Nobel Prize for Economics te pawh lo la hialtu a khei leh a tihbuai dan te kha miten an ei hlawl lo ni tur a ni.
Hei tak hi mipuiin an duh loh chhan leh mawi lo taka a chunga hlei an lenna chhan pawh a nih hmel a. An tuar tawh lo a ni ber mai. Zirlai nuai tam tak hna nei lo an lo awm lehzel bawk si nen. Retheihna leh beidawnna chuan thil awm lo tak tak thlengin a tihtir ta a ni ber awm e. Mahni chan that laia a lo a luak chhuaka khawsak mai te, mahni inngaisang leh inla liana, kum khuain ka dinhmun a tha dawn emaw tia midang zahpahna awm miah lova inhrawt len mai te hi nun kawng tha tak a ni hlawl lo. Democracy ramah phei chuan mite zalenna hup beh sakte hian rah tha a chhuah mawh khawp mai. PM chenna in meuh khawih chhiat thianglo leh khawih phak rual loh khawpa ropui leh zahawm kha, khawvel hmuhah a tlanchhiat san ngaiin, suasam leh diriam a hlawh ta mai a ni. Ama ramah pawh a awm ngam tawh lo! Mi ropuite tlukna chu a va sang tak em!
𝐇𝐫𝐢𝐧𝐠𝐧𝐮𝐧 𝐡𝐢 𝐳𝐚𝐡 𝐢𝐥𝐚
Bangladesh thil thleng atang hian hringnun zirlai tha deuh deuh kan khawrh chhuak thei ang. Politics ruamah hin Opposition party pawimawhzia a lang chiang a, sorkar laiten an hlutna hriat thiam a tul. Pi Hasina hian Opposition nei mang lo khawpin a zim tawtin a thiltihtheihna hmangin an hnung a khirh nasa a. A sawp chu nasa tak a ni! Tehfung pakhat hmanga ei-bar (economics) lama hmasawn anga lan ringawt hi a tawk lo hle tih a lang bawk. Pi Hasina hnuaiah hian kum sawm chhungin an ‘per capita income’ (ram pum income atanga mi tin income chhutna) chu a let thumin a pung a, World Bank chhut dan phei chuan mi vaibelchhe 25 te chu retheihna atanga khawrh chhuah an ni. Mahse heng zawng zawng hian a chhan zo chuang lo. Leilung hausakna hi a theih patawpa insem rual a ngai. Rethei an la tam, report that ringawt pawh a tawk chuang lo! Inthlanna thianghlim neih tulna leh foreign policy tha neih a pawimawhzia te pawh a lang ruak ruak a ni.
Ni e. Hringnun hi a pumpuia kan thlir thiam a ngai thin. Eng dinhmun thaah pawh dingin, eng nihna sangah pawh thu ila hringnun hrim hrim hi kan zah a ngai. Mi a chu chawimawia a awmin a thei tak emaw a inti mai thin a, dinhmun pawimawh a chelhin ropui berah a inngai mai thin a ni. Kan duh thala, kan nawm kan maka khawsak mai mai hi a him lova, Khuanu duh dan a ni mawlh lo a ni. Chhe thei tawh lo dinhmun nghet a awm lo va, tlak thlak theih lohna khawpa dinhmun tha leh sang a awm lo a nih hi. Mi zawng zawng chungah chuang mah ila kan chungah ni a la awm cheu va, ni chungah Engkim chunga Roreltu a awm tih hriat reng tur a ni. Kan tlakna a sang ting mai ang tih a hlauhawm em hi.

Comments

Popular posts from this blog

CHANCHIN THA NIHNA TAK

𝐙𝐔 𝐋𝐄𝐇 𝐑𝐔𝐈𝐇𝐇𝐋𝐎: 𝐓𝐇𝐋𝐀𝐑𝐀𝐔 𝐍𝐔𝐍 𝐀 𝐍𝐆𝐇𝐀𝐖𝐍𝐆 𝐃𝐀𝐍

Engtinnge Kristian Nun Nghet kan neih theih ang le?