𝐀𝐍𝐓𝐈𝐍𝐎𝐌𝐈𝐀𝐍𝐈𝐒𝐌



Pa pakhat chuan Pathian kohna dawng anga inngaiin a nupui fanaute a kalsan a, zu bilhin a zuar a, awlsam tein nupui dang a nei ta mai a. An inneih ni chuan zu te chu an leklam nasa hle tih pawh mi hmuh theih turin an zep lem lo. Mo thar pawh chu a mo thar nih tum 5-na ni hialin an sawi bawk a. A pasal hmasate chu ‘an term a zawh’ chuan a then mai thin a ni awm e. Hetiang nun mak danglam tak Pathian hming chhal sia sawifiah tum hram hramna hi ‘Antinomianism’ kan han tih deuh tuk chu a ni a. Pathian hming chhala tih a nihna lai tak hi kan veina lai chu a ni bawk. Mizote chang lo pawh, Kristian hmun hrang hranga mite hian, ‘Thlarau Thianghlim’ hming chhalin thil inhmeh lo tak tak an lo ti tawh thin reng a. Nun dan phung tha pangngai piah lam an thleng rawk rawk ngam leh Pathian tih tir anga an inngai lui tlat hi ‘antinomian’ (nomos =dan, anti = kalh) an nihna chu a ni mai awm e. Mi a thlarau nun (spirituality)-in antinomianism (dan chunga len) a thlenpui tawh chuan a buai hle tawh a ni ngei ang le.
𝐇𝐫𝐢𝐧𝐠𝐟𝐚𝐭𝐞 𝐚𝐧𝐜𝐡𝐡𝐢𝐚
Bible-ah antinomianism hi a lang hma khawp mai. Evi’n thlemna a dawn kha ‘antinomian’ thlemna a ni a. Pathianin ‘Ti rawh, ti suh’ a tih aia sang thil tha zawk beiseina a ni. Thei an ei takah khan a thei ngawr ngawr va ei lam aimahin Pathian thu awih lohna, Pathian rin tawk lohna inphum tlat kha a pawi lai tak chu a ni awm e. Dan piah lama nun tumna hmasa ber a ni ta reng a. Hei hi mihringte nihphunga intuh nghet tlat a ni a. Evi leh Adama sualna ‘original sin’ kan tih pawh hi kan sualna theuh sawifiahna, kan nihphung puanchhuahna a ni pakhat bawk ang. Chu chu Lal Isua Kristan a rawn chhut chhiata Khawngaihnaa nun thar min pek hnuah pawh hnuhma a la nei zel a. Buma awmin Thlarau Thianghlim chuan Pathian duh zawng piahlam thleng thlengin a hruai emaw an inti ta thin a. Mahni duh zawng Pathian aw emaw tih tlatna hi kal sualna kawng awlsam tak leh hlauhawm tak a ni reng mai.
Mizo Kristiante pawh hian he Setana bumna hi kan tuar nasa tawh hle a ni. A lo lan chhuahna nasa ber chu intih thlarauna atang hian a ni awm e. Chu chu hlim kan duh luat leh chan san kan tum lutuknain min hruai luhna hmun a ni ngei ang. Hetiang kawnga hleihluak deuh mi thenkhat chu lo awm pawh ni se, tuipuitu nutling/patling an lo awm leh nual thei hi thil mak tak mai a ni a. Mizo hnam vanduaina a ni hial awm e. Pathian thu kan intuh fuh hleitheih lohzia pawh a lang nghal bawk a. Pathian thua hlimna boruak kan zawn nasat avangin kan hnawl ui a, mi aia chan san kan chak avangin kawng nuihzatthlak leh maksak, Pathian thu ber nena inrem chiah si lote pawh kan hnawl phal ta lo thin a ni. Pathian hian kan nun dan turah hian duh dan a nei a, huat zawng tak pawh a nei a, chu chu hriat kan tum tlat tur a ni zawk dawn lawm ni?
𝐁𝐮𝐚𝐢𝐧𝐚 𝐚 𝐭𝐡𝐥𝐞𝐧 𝐭𝐡𝐮𝐢
Tirhkohten Chanchin Tha an hril tirh khan he antinomianism hi Hmelmapa khan a lo rawlh ve nghal a. Khawngaihna avanga Rinnaa kal tlanga chhandam nihna thu, Chatuan nunna neih theihna chu Lal Isua rin a nih thu an han sawi a. Khawngaihna huang chhunga Pathian duhzawng tih vawrh chhuah duhna a rawn thleng ve nghal bawk a. Tirhkoh Paula leh Jacoba te chu insu deuh bap bap ang pawhin a lang thei ta hial a. Chik zawka chhiar erawh chuan an zirtirna laimu erawh a inang reng tih hai rual a ni lo. Rinna chu mihring rilrua thil thleng naran mai ni lovin Pathian duhzawng buaipuina nunah a par chhuak thin tih hi an pawm dun chiang hle tih a lang. Then hran chi loh tawp a ni tih a chiang.
He antinomianism hi a sutna kawngah Jakoba chuan, “... miin, “Rinna ka nei,” ti mah sela, thiltih a neih si loh chuan eng nge sâwt ang? Chutiang rinna chuan amah a chhandam thei ang em ni? ...Chutiang bawkin rinna chu thiltih nei lovin amah chauhvin a awm chuan thi a ni... Rinna chuan a thiltih nên a thawk dûn a; tin, thiltih avângin a rinna chu a famkim ta tih i hria e. ... Rinna avâng ngawt ni lovin, thiltih avâng zâwkin miin thiam a chang ṭhîn tih in hre ta... Thlarau tel lovin taksa chu thi a ni a, chutiang bawkin thiltih tel lovin rinna pawh chu thi a ni,” (2:14-24) tiin a liak ta zek mai a ni ber e. Hetih lai reng hian thenkhat chuan Kristian nuna ‘thiltih’ hi an hmu ‘tisa’ em em thei zu nia! Khawngaihna Chanchin Thaah ‘thiltih’ tel lo hialin zu ngai thei a!
𝐓𝐡𝐥𝐚𝐫𝐚𝐮 𝐧𝐮𝐧𝐚𝐡 𝐟𝐢𝐦𝐤𝐡𝐮𝐫 𝐚 𝐧𝐠𝐚𝐢
Theology chu Pathian duh zawng hriat tumna a ni a, spirituality chu hmuh theih piah lam khawvel nena inkungkaih nun a ni thung. A awmziaah hian a inhlat lohzia leh thil kal kawp tur an nihzia a lang a ni. Mizote hian thlarau hmingin thil tam tak kan chhalin kan ti thin a, hetiang thil ti thei mi nih pawh kan chak thin niin a hriat fo a. Che chhe fe fe pawh kan tam tawh e. Tun tum inthlan dawnah reng khan tifuh lo an tam. Thlarau in-control tir lovin, anmahnin control zawk an tum emaw vang a ni ngei ang. Thlarau mi hman ni lova mahni tana hman tangkai an tum vang pawh a ni mahna. Theology an ngaihthah tihna a bawk ang. Pathian duh zawng chu eng nge ni ang a, a ropuina tur ber eng nge ni ang? Tih sual palh theih a ni a, a him tawk em? tih ngaihtuahin rilru te han seng sela chuan an petek thui lutuk lo tur a ni a.
Thlarau chuan tisa leh ruangam a neih loh va, mita hmuh theih leh a thawm benga hriat chi a nih loh avang tak hian fimkhur a ngai tih a chiang a. Awih nuam kan tih zawng kan ngai ‘thlarau’ hma a, kan phurna lam min pawmpui riauvin kan hre mai thin a ni. Chu chu mihring chak lohna a ni si a. Chuvang chu a ni ngei ang Thuthlung Tharah hian Thlarau Thianghlim chawimawi tura inzirtirna a awm miah loh ni. Buaipui fuh loh a awm hma thei em a ni. Amaherawhcu, Thlarau Thianghlim hnathawh erawh chiang takin a lang thung, chu chu Isua Krista chawimawi a ni. Hemiah erawh hi chuan buaina tur a awm miah lo thung – Lal leh Chhandamtu a nihna pawm, A zirtirna ngaihhluta zawm, leh A hmangaihna Chanchin Tha hril zel – a ni mai dawn si a. Chik duh tan chuan a chiang reng mawle!
****

Comments

Popular posts from this blog

CHANCHIN THA NIHNA TAK

Engtinnge Kristian Nun Nghet kan neih theih ang le?

ISUAA DAMNA