𝐌𝐀𝐊𝐀 𝐌𝐀𝐊𝐍𝐀

𝐌𝐀𝐊𝐀 𝐌𝐀𝐊𝐍𝐀

Tunlai Bible lehlin tam zawk chuan ‘Remruattu Maka’ tih thlang tawh zawk mah se, ‘Maka’ a nihna a bo tihna a ni chuang hauh lo va. Krismasa a lo kal kan lawm (a birthday ni kher lovin) hi a danglamzia leh a makna hi a hnung kan zui rei poh leh kan hre tam mai dawn a ni awm e. Tawngkam thiam mite thusawia innghat lovin Bible-a a inziak dan hi en keuh keuh ta ila, Isua nihna hi kan hmu dang daih dawnin a lang thei asin. Nia kan hriat ang diak diak hi a lo ni lo mai awm mang e, tih chang ka ngah ve mai a. Ka hriat dan hmasa min thiahsakna laite han phawrh chhuak ila.

 

Mi hawihhawm tak a ang lo fo

Isua nuna kan hmuh mak angreng tak mai chu thupha a chawi ngai miah lo kha a ni. ‘Ka tihpalh a ni,’ ‘A pawi ka ti khawp mai,’ ‘Min lo hrethiam dawn nia,’ ‘Ka lo sawi sual a ni,’ han tih ang chi kha a nei lo hrim hrim niin a lang. A thiltihah a inthiam lo ngai miah lo. Mi ‘hawihhawm’ (polite) kan tih ang chiin an tih thin kha a ti lo a ni mai thei. Keini ho zinga mi tha leh zaidama ngaihten an tawngkam hman a ni ngei si a. Zaidam, nunnem, inngaitlawm, dawhthei, lainatnaa khat a ni chung khan mahni inthiam loh leh thupha chawina lam kha chu a chhakchhuak miah lo emaw tih tur a ni. Nge, kan sawi tak ziate khian a keng tel lem lo zawk? Chanchin Tha bu 4-te hi han chhiar chiangin Isua thusawi leh thil tih dante hi han chhut ngun ta ila, mi hawihhawm tak kan tih ang chi hi a ni lo emaw ni aw, a tih theih a ni. A nu ngei te pawh kha ‘Hmeichhia…’ tiin a address miah zel kha a nia. Petera pawh kha ‘Setan, ka hnungah kal rawh,’ a ti hrawk mai. Keini hovin ‘polite’ kan tih ang chi, tawngkam thlum leh mi lawm zawng diak diaka tawng, ang chi hi a ni chiah lo awm e. He thil hian a Pathianna a lantir zawk angin a ngaih theih hlauh bawk a. Mihringte angin a tisual ngai lo va, a khak sual ngai loh va, thutlukna a siam sual ngai loh avangin thupha chawina tur a nei ve lo a ni. ‘Ka tih palh’ ti ngai reng reng lo mihring a ni tlat mai.

 

Ringtu tur a duhthawh hmel loh thin

Mi pakhatin, ‘Lalpa ka zui ang che,’ a tih lawm lawm lai khan, ‘Sihalten kua an nei a, savaten bu an nei; Mihring Fapa erawh hi chuan lu nghahna a nei lo’ tiin a chhang bung nghat a ni ngei ang. Tunlai ngaihdan tlangpuia sawi chuan Isua kha a ‘Speaker/Counsellor’ lo hle awm asin. Thlem policy a hmang vak lo. Thluak suk phawt a, a buai lai taka lak luh lam a ching lem lo a niang. A rawngbawl laia mipuiin an kalsan duak khan a zirtirte hnenah ‘Nangni pawh kal bo in duh ve em?’ tiin a challenge zawk mah a. Pawi tia indawm kunin, ‘Nangni talin min phurhpui hram hram dawn nia, inphatsan lovang aw’ tih lam chuan a thlem lo chiang hle. ‘Leilehnaa kut nghata hnung lam hawi chu ka mi ni tlak a ni lo’ te a tih khum mai bawk. He tawngkam phei hi chu na tak a ni. ‘Ka mi ni tlak a ni lo…’ tih hi ‘Min phu lo…’ a tihna te pawh a ni awm e. Mi nihna engkim pawm duak duak leh, a nuna mi zawng zawng leng vek anga ngaih hi Bible-a inziak kan hmuh nen hian a inmil vak lo a ang thin. A rawngbawlna a alh tak taka an bawr huai huai a, chutih lai chuan a bikbo san daih mai nia! Tam leh lar a khel lo hle mai.  Keini ho rawngbawl dan leh mite hneh kan tum dan, rawngbawlna nung kan teh dan nen hi chuan danglam tak a ni awm e. Kan zingah a hring a hranin rawngbawl se chuan timi lo kan ti viau awm asin!

 

 

A thlarau chan a nu lo hle

Mizoten thlarau chang sang kan tih tawh hi chu an nu deuh bat thin chu a nih hi. Chanchin Tha buin Isua kha Thlarau Thianghlimin a khat tih min hrilh a, mahse vawi te khat mah a nu zawngin a khawsakna hi record a awm lo a ni awm e. Hei hi kan hriat a pawimawh khawp mai. Isua thlarau nun kha nunphung pangngai piahlam va ‘thlarau’ daih ni lovin, ni tin nuna a thlarauna nun chhuahpui kha a ni zawk a. Dawn san leh ropui lam khel lovin a midangte tana tangkai tur zawngin a thlarau a ni awm e. A nunah khan Thlarau Thianghlim erawh pawimawhzia kan hmu thung a. Pathian Fapa a ni chung khan Thlarauvin a khah thu kha a inziak tlat a. A rawngbawlna pawm lo kha chu Thlarau Thianghlim sawichhia, ngaihdam theih loh tur, an ni mai a nih kha. Ani tluka Thlarau hruai an awm theih loh laiin ngaihtuahna fim pangngai leh khawsak dan pangngai kalsana nu tak leh mahni inthunun zo lo khawpa khawsakna a awm miah lo kha kan ngaihtuahna tifingtu ni se. Mi hrang hranga Thlarau hnathawh dah a inan loh avangin ze nawi deuh anga lang leh maksak deuhte kan hnawl ngawt thei lo tih kan hria. Amaherawhchu, Isua Thlarau Thianghlima khat nun kan en hian ‘Thlarau Mi’ nih a, ‘Thlarauva khat’ nun nei tur leh a lan chhuahnan hian nu bet bawt leh inthunun zo lo khawpa khawsak a ngai lem lo tih hi a chiang thung a ni.

 

Khawvel thil thlakhlelhna chhete pawh a lang lo

Ringtute nun ei chhe nasa bertu hi chhut dawn ila khawvel thil thlakhlelhna kan lo nei leh tlat thin hi a ni awm e. Pathian rawng kan bawl mawp mawp lai reng pawhin chu thil chuan min thlah lo fo a, tam zawk phei chuan hringnun hi inchhekarbawm competition emaw kan ti hial thin. Khawvel thil kan tih hian ‘sum leh pai ngah’, ‘in leh lo din that’, ‘mi zahawm nih’, ‘mi ngaihsan hlawh’ te hi a huam vek ang. Thianghlim ber anga kan chetna hmunah pawh hian a engemaw ber hi a rawn inzep lut leh nge nge thin a nih hi. He ‘remruattu maka’ danglam em emna chu hetiang thila a fihlim em em mai hi a ni a. A tawpkhawka engmah a nih lohzia a hre chiang ni ngei tur a ni. ‘Mihring hi chhang chauhvin an nung lo, Pathian kaa thutin chhuakin an nung zawk ang,’ tiin bul a tan a; ‘Chungleng savate pawh enkawltu chuan a enkawl em em ang che u tih hre rawh u,’ tiin a hlap piap piam mai thin a nih kha. Hetiang thil zawng zawng aia pawimawh zawk ‘A ram leh a felna um hmasak’ a nih thu a tlangau pui a ni. A nun leh thusawiah khan dinhmun tha, awm nawmna, mite ngaihsan a khelhna lai hmuh tur a awm miah lo. Roreltu leh thuneitu, mi hausate ‘good book’-a awm tum lam a hla teih teih khawp mai. A hming Maka hi zawng a lo Mak Tak Tak a ni.