‘𝐙𝐔 𝐈𝐍 𝐇𝐍𝐀𝐌 𝐊𝐀𝐍 𝐍𝐈 𝐋𝐎!’

 

 

Nikum khan India film star lar tak Sunny Deol (hrang hlui film star lar Dharmendra fapa), rei tak film chang tawh lo  chuan film pakhat a release a. Tar hnuah beisei bakin a hlawhtling a, a hit rem rem hle mai. Thu tam tak zawta an interview kara a thil sawi pakhat rilru a tawk zar mai chu zu chungchang a chhanna kha a ni. Ani chuan, “Zu ka in ngai lo va. In tulna ka hre bawk lo. Tunhma deuh khan engtin nge a awm tih chu ka chhin ve tawh a. An sawi uar ang hu hian eng tehchiam a ni lem lo e,” a ti. Filmstar lar fapa, ani pawh filmstar hlawhtling ber pawl thu sawi atan chuan a mak ka ti a. Zu te chu in ve mai thin tura ngaih theih a nih laiin, a lo in ngai miah lo a ni awm e. Filmstar nih vanga in ngawt pawh a lo ni lem lo!

 

𝐀 𝐧𝐠𝐚𝐢𝐬𝐚𝐧𝐠 𝐥𝐚𝐤 𝐥𝐚𝐰𝐡 𝐡𝐨

Mizote hi zu ngaisang tak hnam kan niin ka hria. Kan state han pel hlek ila in ngei ngei kan tum emaw tih tur hian mualpho khawpin kan khawsa fo. Zu zawrh leh zawrh loh chungchangah pawh hian ninawm khawpin kan inhnial rei ta. Tumah inhneh tak tak awm chuang bawk si lo. Dinhmun a han tha deuh va, rual pawlte an han changkang deuh va, han dawm ve mai theih te hi changkannain a ken telah kan ngai emaw ni tih turin ti ve mai thei hi kan tam a. ‘Sual a ni hleinem,’ tih te hi intihril leh intihfin nan kan han hmang zui a. A that lohzia thenawm khawvenga hmuh theih renga langsar em em si hi hum talh talh kan tum zu nia! Naupang lo tleirawl chhuak sela nulat-tlangval hlimna a keng tel emaw tiin ina han ruih ve kher an tum bawk nen! Chutih laiin chatuan nunna, hriselna, chhungkaw hlim leh khawsak theih zawkna nun leh zu kan han khaikhin ngar ngar a. Mi tam tak chuan zu la han thlang zawk thei a! A tui loh tehreng nen kan va han ngaisang tak em!

Ti tia an sawi thin mak ka tih chu kan thenawm maia Naga leh Khasi ho zu in dan an sawi thin hi a ni. Naga ho chuan zu in an pawisa miah lo va, meizial zuk hi ngaimawh hle nia sawi hi an awm thin. Kan tlangval lai daih tawh khan engemaw kan trainning-naah Naga doctor pakhat ka zawt a, a awih lo mai mai khawp a. Chhan pawh min chhang tha duh lo. Tun thleng hian kan Naga pastor-puite zingah hian zu in a pawi lem lo anga ngai hi ka la tawng miah lo. Kristiante in turah chuan an ngai lo vek niin ka hre zawk a. ‘Khasi ho chuan in an thiam a, thlah zalen mah se tumah rui buai an awm lo. Mizote angin an chhiatpui lem lo,’ tih te hi kan thil sawi duh dan thin a nia. Khasi pastor pakhat ka zawh chian pa nuih ka tiza hle a ni. In thiam an awm lohzia leh nun a tihchhiat nasatzia hahipin a sawi. He thil hnam mawl leh changkang tawh ten kan neih tlat mai hi lo awm lo tawp sela kan thatpui viau zawk tur hi a nia! Mahse he thil hringfate culturea a bei nghet tlat hi Evi leh Adama sualin a ken tel ‘original sin’ nena inzawm tlat ni awm zawk a ni.

 

𝐓𝐮𝐢 𝐭𝐢 𝐥𝐞𝐡 𝐭𝐢 𝐥𝐨

 “Ka hmuam tawh pawh hi ka lem nghal vek phal lova, tlem tlemin ka lem dek dek thin,” ti khawpa duh ve thin kha “Eng zu hi maw tui ber le?” tia ka zawh tumin ka beisei loh deuhvin, “Zing zu...” tiin mi han chhang mai chu a ngeiawm angreng hle zawk a. Ani pawh khan a finsanna chu kum 30 dawn a ni tawh awm asin. Tlangval pakhat a nunphungah in thin awm tak a nih avanga a in leh in loh ka zawh chuan, “Ka in ngai lo, tui ka tih zawng a ni lo tlat, ka in thei thlawt lo,” tiin mi chhang tlat mai thung. Kan khaw zu heh pa kha chuan, “Ka kaah hian khawizu angin a thlum ngawih ngawih a ni,” tiin mi hrilh a, kei pek chuan, “Chuti a nih chuan a tehkhin nana i hman khawizu zawk chu in mai la,” tiin ka fiam zui bawk a. Khaw pakhata kan thenawma awm thin upa lam tawh kha an tlangval laia a in thin leh thin loh ka zawt a, “Ka in thang lem lo. Ka in chhin a, tui ka ti tlat mai a. In ka chin vaih chuan ka chhiatpui dawn tih ka hre thiam nghal a, ka ching ta lo a ni,” a ti. A finnain a hneh hmaa a vannei ngawt mai.

In thang ve tak pakhat chuan, “A tui leh tui lohah chuan tuman tui an tih theih hi chu ka ring lo, ruih kan duha kan in ve mai mai a ni,” a ti thung. Thianpa pakhat kha chuan chini bar chungin a in a ni awm e! Tum ngar ngar tak a ni. Kan naupan lai khan Sudden Muanga bu kha a lar hle a. Ani kha zu duh em em, a senchi phei chu a tuizia hrilfak thiam tak a ni a. Keini naupang chuan a senchi kha a tui bik tak tak emaw kan ti hial a. Zan khat chu keini aia rual u deuh hlek mah se kan kawm rual ni tho si hian quarter bottle te rawn kengin, ‘A senchi ngat,’ tiin a rawn intithei vel a. A thlum tak ngaih dawn emaw tih vanga, ‘Khawi maw...’ ti chunga ka han birh ve pap mai kha chu ka phuh chhuak rang ngei mai! Sudden Muanga sawi ang kha chu a hlat vai vai tak a ni. Mi pangngai tan thil tui a ni thei lo reng reng. In tur chuan beih fe a ngai zawk a ni. Mihring nihna sual hian he sual hmanraw lian tak hi min ngaihzawn tir mai mai a ni ngei ang.

 

𝐏𝐚 𝐯𝐚𝐧𝐧𝐞𝐢 𝐛𝐮𝐢 𝐦𝐞𝐢 𝐭𝐚𝐰𝐢𝐚

Naupang thil awmzia kan hriat meuh loh lai kha ni ngei tur a ni. Ka chhang chiah thian kawma ka kawm mai thin nen thlawhlaiah bottle ruak kan hmu a. A bottle hrim hrim duh vangin inah kan hawn a, han hnim chuan zu rim a nam huam a. An in bangnawi tlem a la awm bawk a. Tichuan, ka nau nen chuan kan inhnuai lamah chhukin a bangnawi chu bottle chhinah chuan kan chhung chhuak a, puitling te tih dan nia kan hriat angin kan inkarah kan han dah ve ran a. A chhina kan chhun chhuah chu zungchalin kan zu inliah chhawk a nih chu! Kha kha zu tem tura ka inbuatsaih nasat ber tum a ni ta nghe nghe awm e! Vannei ka intihna ber pakhat chu tun thleng a zu rui te ka la ngaisang ngai miah lo leh ruih ka la chak chhin miah lo hi a ni awm e. Ngaihsan chu khawi lamah, ka hmusit hial zawk thin niin ka hria. Khawvel enjoy tum nana ruihtheih thil hman an han tum tlat mai te hi chu a ‘pa’ lo ka ti ngawih ngawih. Normal tak hian hringnun hi a enjoy theih! Lu tih hai a ngai lem lo va, kan hriatna fim pangngai hi tihdanglam a ngai lem lo! Pangngai lo taka nawm tum hi pui lo hle zawk! Ruih vanga nuam hi nawmna kim lo a ni hial zawk ang.

Zu in leh zawrh khapna ram nih theih hi inchhuan ahnekin thenkhat hi chuan zu zawrh an han sawi mawi em em a! An thenawmah zu dawr han awm chiah sela, an tu leh fa thang lian mekte chutiang boruak chuan han chiah hneh viau mai sela, a pawizia an hre mai ang. Zu phalrai duh takte hi zu tamna khuaah an la seilian ve lo emaw, anmahnin an in chak ru hle emaw a nih ka ring. ‘Khap pawhin a tam tho a zawrh law law mai tur,’ te an han tia, chutia a tam tho chuan eng vanga khap chu vei em em mai nge maw an nih dawn ni? ‘Zu chhia  a tam phah a, a in ten an tuar,’ titute hian chutianga siamtute man tur chuan thawk chhuak nasa zawk sela. Tun hmaa zuar sorkarte kha chuan an zawrh chhan chu a tax an it vang a ni tih a hriat thiam theih a. Zu zawrh tax hmu tai lo khawp economy hi Mizo Kristianna hian a la siam chhuak lo tihna a nia thlarau mite tan challenge a va han sang tehreng em! Zu awm lohna rama khawsak, zu mamawh lo chhungkuaa pian, zu chakna nei miah lo mi nih te hi ‘pa vannei bui mei tawia’ an tih ang chi nihna a ni zawk dawn lawm ni?

Chuvang chuan alawm kan zavai hian miin zu in thina min puh emaw, in tura min thlem emaw, zu phalrai an lo  sawi mawi emaw a nih pawhin... ‘Zu in hnam kan ni lo!....’ tiin i chhang let zek zel zawk teh ang u.

 

****RE02022024****