𝐉𝐎𝐇𝐍 𝐅. 𝐌𝐀𝐂𝐀𝐑𝐓𝐇𝐔𝐑 𝐉𝐑. (𝟏𝟗𝟑𝟗-𝟐𝟎𝟐𝟓): 𝐀 𝐒𝐀𝐖𝐈 𝐇𝐔𝐀𝐈𝐏𝐀 𝐀 𝐋𝐈𝐀𝐌 𝐓𝐀 𝐄







Pathian thu hriatna lama Mizo thangthar chhuan hnih/thum lo kaihruai tawh Rev Dr Chuauthuama leh Rev Dr H. Vanlalauva ten kan inrin hmain min chawlhsan thut mai a. Suntu an tamin a bik takin Pathian thu ngaihsak miten an ui zual awm e. An hnung zui zo an vang pharh mai thei a ni. Hetih lai hian hmanni lawk July 14, 2025 khan Los Angeles, California -a Pastor ropui John MacArthur Jr., Krista mihrang huaisen leh kut chhuak ngah em em mai chu kum 86 niin a lo liam ve leh ta. Khawvel hi kan kumhlunna hmun tur a nih loh avangin hetiang hun hi chu thleng tur a ni reng a. A lo thlen meuh erawh chuan an hlutzia a chiang zualt thin. John F MacArthur Jr pawh hi a chanchin sawi a chakawm leh reng mai.

 

𝐏𝐚𝐬𝐭𝐨𝐫 𝐉𝐨𝐡𝐧 𝐅. 𝐌𝐚𝐜𝐀𝐫𝐭𝐡𝐮𝐫 (𝟏𝟗𝟑𝟗-𝟐𝟎𝟐𝟓) 𝐜𝐡𝐮

 

Kristian lehkhabu Saptawnga chhiar thin chuan John MacArthura an hre deuh vekin a rin awm. Lehkhabu tha tak tak 150 chuang a ziak/buatsaih a. Chung zingah chuan chhiar hlawh tak tak a tam mai. MacArthur Study Bible (1997) phei chu copy maktaduai 2 aia tam ngawt zu hralh tawh a! Thuthlung Thar bu tin commentary a kim bawk. Thupui pawimawh deuhah chuan lehkhabu a ziak deuh vek mai! Grace Community Church, Los Angeles -ah hian Pastor hna kum 56 chhung a thawk a. Lehkhabu mai piahlamah tunhmain cassette tape, tunhnuah youtube leh an website gty.org lamah te a kutchhuak hmuh tur a tam khawp mai. A ni hi chu a huai a, a chiang a, Bible tana zirtirna dik a ngaih pawimawh em em avang hian ringtu tam tak ngaihsan a hlawh lo thei lo a ni.

 

A lehkhabu zinga lar ber chu The Gospel According to Jesus (1998) hi a ni e, an tia. He bu ringawt pawh hi copy 1,000,000 chuan an hralh tawh a ni awm e. Zirtirna thenkhatin, Isua chu Chhandamtu atana rin a tawk, Lal atana pawm kher lo pawhin chhandam a nih theih, tia an sawi thin dik lohzia a tar chhuahna a ni a. A masterpiece a ni hial awm e. Hemi chhunzawm nan leh sawhngheh nan The Gospel According to the Apostles leh The Gospel According to Paul  tih te a ziak leh a. Chhiar manhla tak tak an ni. Kan ramah ngei mi thenkhatin ‘Kan sual kan sim kher a ngai lo, Isuan min simsak zawk!’ tia an au thin te pawh kha heng lehkhabu te hian a lo vawrh thla hneh hle awm asin. Mizoten Isua Krista rin tih awmzia, “Amah Lal leh Chhandamtu atana pawm,” kan lo ti mai hi a lo tha khawp mai. Kei phei hi chuan, “Lal leh Chhandamtu a nihna pawm” ka ti deuh kher thin.

 

𝐑𝐞𝐟𝐨𝐫𝐦𝐞𝐝/𝐂𝐚𝐥𝐯𝐢𝐧𝐢𝐬𝐭 𝐦𝐢𝐡𝐫𝐚𝐧𝐠

 

John MacArthur-a pa hi Baptist Pastor a ni thin a, ani erawh chu a inti-Baptist chhunzawm tehchiam lem lo a. A enkawl Grace Community Church hi 1956-a First Presbyterian Church of Hollywood tia an din, a hnua pawl tih bik nei lo ‘Independent’ emaw ‘non-denominational’ tiin emaw an insawi thin. A chhandamna sawi dan kalhmangah ‘strong Calvinist’ a ni a, baptisma chungchangah erawh chuan Baptist tih danin puitling, hnim phum khera baptisma chantir hi an kalpui dan a ni. Chuvang chu aniang ‘Reformed-Baptist’ tiin an sawi thin. Kohhran lian tak Pathian nia apianga mi 8000 vel inkhawm thinah kum 56 Pastor hna a thawk a ni a, hmun khata Pastor hna thawk rei pawl tak a ni awm e. Memberten an kham lo hle hi a ropuina tilangtu pakhat a ni ngei ang.

 

Kan sawi tak ang khian MacArthura hi chhandamna chungchangah ‘Reformed’ tak tih theih a ni a. Chu chu Protestant zirtirna pangngai, Thuthlung Thar zirtirna fir a ni. Engkim chunga Pathian thuneihna, Pathianin amah ringtute a ruatlawkzia, Chhandamna hi mihring thiltih that, thawh ve neih avanga chan theih a nih lohzia, keimahni lam tel lo Khawngaihna vang chauh a nihzia, Chhandamna nghehzia, ang te hi a zirtir vek a, a ‘champion’ nasa hle a ni. Reformed zirtirna ngaina tan chuan ‘hero’ pakhat a ni lo thei lo. Mak angreng deuh chu ‘Reformed/Calvinist’ nih tum reng vang leh chumi zirna background neih avanga lo ni ta a ni lo va, “Chutiang zirtirna tuipui chu an awm ve tih pawh ka lo hre em em chuang lo va, Bible ka zirin chhandamna chungchanga a zirtirna chiah nia ka hriat avangin ka zirtir ve mai chauh a ni,” tiin a sawi. Reformed theologian leh Calvinism tilartu ber pakhat RC Sproul nen an inkawp thain an tang dun tha hle thin a nih kha. An hnung zuitu hi lo chhuak zel teh se.

 

𝐓𝐡𝐥𝐚𝐫𝐚𝐮 𝐡𝐧𝐚𝐭𝐡𝐚𝐰𝐡 𝐥𝐞𝐡 𝐭𝐡𝐢𝐥𝐩𝐞𝐤 𝐥𝐚𝐦 𝐜𝐡𝐚𝐢 𝐧𝐚𝐬𝐚

 

MacArthura lar chhan tak pakhat chu Charismatic/Pentecostal rawngbawlna leh thurin ang chi a beih nasat vang hi a ni a. Kum 1992-a chhuah Charismatic Chaos phei kha chu chhiar leh sawisel pawh a hlawh nasa hle a ni awm e. Kum 2013 khan khati lam tho Strange Fire  tihin a chhunzawm bawk a. Tunlai khawvela Thlarau Thianghlim hnathawh nia kan chhal leh heti zawnga rawngbawlna leh rawngbawltute chungchang hre chiang duh chuan chhiar ngei chi a ni. Keini angte hi chuan MacArthura ngaihdan hi kan thlawp viau a ni. Chanchin Tha fir, bumna leh tihderna awm lo, a phawvuak leh a haw haw lam ni lo, mahni inphata Pathian Thu ring ngam leh thu awiha nun a duh a ni ber mai. “Thutak chu kan duh zawngin kan thut bet a, thurin chu kan hlimpui thilin kan palzut a, thil nihna dik tak chu kan duhthusamin kan hliah bo thin,” tiin tunlai mi tam tak a hmuh dan a sawi chhuak. Heti lamah phei hi chuan Mizo Kristiante tan a thu zirtir hi belhchian a pawimawh hlein ka hre thin.

 

MacArthura hi chuan huaisen takin tunlai khawvelah thilmak tih theihnate hi pek bik an awm tawh lo, a ti hmiah mai a. Pathian chuan a duh angin thilmak erawh a la ti reng, a ti thung. Hei hi tun hma a\anga Reformed ngaihdan pangngai a ni awm e. A chhan pawh ‘sign gifts’ an nih avangin Bible an khawrpum hma khan a pawimawh a, tunah erawh chuan Bibleah Pathian inpuanna kan neih tawh avangin mamawhna a awm tawh lo, a ti mai. Pentecostal hovina Thlarau Thianghlim khah chhinchhiahna anga tawnghriatloh an ngai hi a haw hle bawk a. Zawlnei hrilhlawkna tih velte phei chu hnawl hneh tak a ni. Pathian Thu, Bible khawpkham tawk lohna niin a ngai thin. Prosperity Gospel an tih mai – ‘Word of Faith’ leh ‘Health and Wealth Gospel’ hriltute phei chu ‘Gospel Suak’ hriltu angin a sawi bawrh bawrh thin. Lo tuipui leh buaipui deuh tana chhiar hrehawm leh huatthlala deuh a sawi hnem ve khawp mai. Tul ti miau si hek!


𝐇𝐦𝐞𝐢𝐜𝐡𝐡𝐞 𝐨𝐫𝐝𝐚𝐢𝐧 𝐥𝐞𝐡 𝐍𝐞𝐢𝐡 𝐢𝐧𝐚𝐧𝐠 𝐢𝐧𝐤𝐚𝐰𝐩 𝐜𝐡𝐮𝐧𝐠𝐜𝐡𝐚𝐧𝐠

 

Mi tam takin an helh em emna pakhat chu women ordination chungchanga a ngaihdan tunlai lo angreng taka an hriat hi a ni a. Tul a ti bau lo. I Timothea 2:12 leh I Korinth 14:34-35 hi behchhanin Pastor leh Upa atan chhuan mipa ngei ni turin a ngai a, hmeichhe rawngbawlna pawimawh tak tak dang a tamah a ngai. Kum 2019-a program pakhat an neihah phei chuan hmeichhe speaker lar ve tak pakhat chu, "Thil zuar thiam tak chu i ni e, mahse i inah haw rawh," a ti pek a ni awm a. Lawm lo tak tak an tam hle. Hmeichhe nemngheh hi feminist ideology chhul chhuak, Bible thu piahlam pawmchilhna thilah a ngai. He tih lai hian hmeichhia hrim hrim ngainep chu a ni hauh lo thung. Fa enkawl, in chhunga an mawhphurhna  leh rawngbawlna chi hrang hranga an hmalakna a thlawp thin. Thlarau lamah phei chuan tumah sang bik an awm lo va, mawhphurhna a danglam mai a ni, tiin. Ni tin eizawnna thilah nuin hna a thawk lo thei lo a nih pawhin, in chhunga nu mawhphurhna tibuai lo zawngin ni se, a ti thin. Kohhrana rorel tur leh thuneihna sang chang tur phei chuan a duh lo chiang hle. A ngaihdan hi tunlaiah hralh tla vak tawh lo mah se, Bible atanga teh chuan a inrem fuh angreng viau mai.

Neih inang inkawp leh inneih chungchangah hian a zirtirna a fiah kelh kawlh hle bawk a. Homosexuality hi chu 'sual, mihring nihphung pangngai lo, Pathian thiam loh chantir sa' niin a sawi hmiah mai. Neih inang inneih te hi chu Pathianin mihring nihphung a duan hnawlna pawi tak niin a zirtir. "Neih inang inkawp leh inneihte kan phalrai tawh chuan Pathianin min kalsan tawh tihna a ni," a ti hial. Hetiang mite kohhran rawngbawlna atana nemngheh an ni hial te, Biak Ina an han inneihtir mai te, khawtlangin an han pawmzam mai thei te hi chu Chanchin Tha pen sanna nasa tak niin a sawi thin. Pathian rorelna an chungah a thleng mek niin a sawi hial a ni. Chutih rualin hetiang mite hian sima Pathian lam an hawi duh chuan Pathian chuan khawngaihnain a nghak reng a ni, tiin a tlip zel thin. Kohhran chu tunlai boruakin a hnawl vel ang mai maia awm lo va, Pathian thutak zirtirna anga awm zel tur a nih thu hi a sawi thin.


𝐁𝐢𝐛𝐥𝐞 𝐧𝐠𝐚𝐢𝐬𝐚𝐧𝐠 𝐥𝐚𝐰𝐫

 

Miin John MacArthur Jr -a Pathian thu zirtirnate hi a pawm emaw pawm lo emaw, a hnawl theih miah loh chu he Pastor hian Bible hi a dah sang em em tih hi a ni.  Kohhran Siamthat hun laia Pathian hriat nan leh Kristian nun atana Bible tawkzia (sufficiency) leh Bible thu neihna (authority) an lo sawi thin leh pawm ngheh tak chu chu ani pawh hian a pawm bur mai a. A chang chuan a approach hi a mawlmang mah mah deuh te pawhin a hriat thin. Mahse a ni chuan Bible thu, Pathian Thu hi engtik lai pawha nunna thuchah nei, culture inthlak zel piahlama chatuan thu hringfate tangkai leh pawimawh reng niin a ngai hmiah. A thupui berah pawh “Unleashing God’s Word, One Verse at a time,” (Pathian thu chang tin mal te tea phelh chhuah tur) tih a ni reng a. Hemi kawngah chuan ‘the greatest expositor’ (Bible hrilhfiahtu ropui ber) tih te pawh a hlawh hial. A thawhpui thin Steve Lawsona phei kha chuan ‘Modern Day John Calvin’ tiin chhuang takin a sawi hial a nih kha.

 

John F MacArthur Jr rawngbawlna hi a zauvin Pathian Ram tan a thawh hlawk khawp mai a. Talk show pawimawh tak takah a inlan fo a, Kristian takin a ngaihdan a pe thin. A lehkhabu ziah zawng zawng pawh hi ro a tling a. Kum 1977 khan radio-ah a thu sawite an chhuah tan a. tun hnuah hian TV leh online resource te zawng zawng nen hian khawvel mi maktaduai tel chu a thleng a ni. |awng tam takin an letling bawk. Tunlai khawvel media that tawhnaah phei hi chuan a hma ang deuh thovin a la pawimawh reng dawn a ni. A kohhran kalsan mai bakah a din The Master’s Seminary te, The Master’s University atangte hian Pathian mi tangkai leh rinawm an chhuak zel turah ngai ila. Khawvel pawlawh tak kara hetiang mi ropui leh nghet Pathianin a chher chhuak hi a lawmawm takzet a ni. A rawngbawlna sawiin Christian Research Journal chuan, “MacArthur brings light to a confusing area of modern Christianity,” a ti hial a ni. A sawi huaipa, 'Pastor-Teacher' inti ngat hi, a han liam ta mai chu a uiawm vung vung hle mai.

*****

 

Comments

Popular posts from this blog

𝐙𝐔 𝐋𝐄𝐇 𝐑𝐔𝐈𝐇𝐇𝐋𝐎: 𝐓𝐇𝐋𝐀𝐑𝐀𝐔 𝐍𝐔𝐍 𝐀 𝐍𝐆𝐇𝐀𝐖𝐍𝐆 𝐃𝐀𝐍

CHANCHIN THA NIHNA TAK

KTP LEH ZIRNA